Ονοματολογία των φυσικών σχηματισμών του βουνού

Στις πρώτες μου δειλές ορειβατικές εξορμήσεις, ψαρωμένος σαν τα πρωτάκια στο σχολείο, είχα κυριευτεί από την επιθυμία να μυηθώ στον “μαγικό” κόσμο των βουνών και να μάθω τα πολλά κρυμμένα μυστικά της ορειβασίας.

Ένα πράγμα που έχω μάθει να κάνω καλά στη ζωή μου είναι να ακούω και να μαθαίνω. Τι έκανα λοιπόν;

Έστηνα αυτί στις ατέλειωτες συζητήσεις μεταξύ των ορειβατών που (πάντα) είχαν εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Συνήθως, οι συζητήσεις αυτές είχαν να κάνουν με εξιστορήσεις διαφόρων περιστατικών που συνέβαιναν κατά τη διάρκεια μιας ανάβασης.

Ακούγοντας, όμως, αυτές τις ιστορίες εγώ μάθαινα πράγματα. Το πρώτο πράγμα θυμάμαι που είχα συγκρατήσει ήταν η φράση:

Το βουνό δεν το ανεβαίνουμε με τα πόδια αλλά με την καρδιά

Πόση αλήθεια κρύβει αυτή η φράση!

Τελοσπάντων, κατά τις συζητήσεις αυτές, αλλά και κατά τη διάρκεια των αναβάσεων, οι παλιοί ορειβάτες χρησιμοποιούσαν διάφορες λέξεις και εκφράσεις, που καταλάβαινα ότι αφορούσαν κάποια σημεία των βουνών, αλλά δεν ήξερα ποια.

Στην πορεία, βέβαια, και με το πέρασμα του χρόνου έμαθα τη σημασία αυτών των όρων. Μια ταξινόμηση αυτής της ορειβατικής ορολογίας παρατίθεται παρακάτω.

1. Κορυφή
2. Δόντι ή βελόνα: Η αιχμηρή κορυφή (Πύργος: Δόντι με σχετικά επίπεδη κορυφή, βλ. Μετέωρα)
3. Διάσελο: Το σχετικά ομαλό κομμάτι που ενώνει δυο κορυφές του ίδιου βουνού
4. Κορυφογραμμή: Η νοητή γραμμή του βουνού που περιέχει διαδοχικά τα ψηλότερά του σημεία (κορυφές, διάσελα κ.λπ.)
5. Ορθοπλαγιά: Το σχετικά όρθιο κομμάτι μιας πλαγιάς (γκρεμός)
6. Πυλώνας – Πιλιέ: Το κομμάτι της ορθοπλαγιάς που εξέχει σαν τεράστιος επικλινής στύλος και φαίνεται να τη στηρίζει
7. Κόψη: Η κεκλιμένη τομή δύο ορθοπλαγιών διαφορετικού προσανατολισμού
8. Σπιρούνι: Πυλώνας που σε φτάνει μέχρι την κορυφή της ορθοπλαγιάς και σχηματίζει δικιά του κορφή μπρος από αυτήν
9. Λούκι: Ο ανηφορικός έως όρθιος διάδρομος σε μια οροπλαγιά. Συνήθως βρίσκεται ανάμεσα σε δύο πυλώνες ή ανάμεσα σε έναν πυλώνα και μια κόψη
10. Λαιμός: Ομαλή σχετικά οριζόντια κόψη
11. Χτένι: Πριονωτή σχετικά οριζόντια κόψη
12. Λυρί: Μικρός λαιμός
13. Σαμαράκι: Μέρος του λαιμού, του χτενιού ή του λυριού που μοιάζει με σαμάρι
14. Κοιλάδα: Σχετικά οριζόντια περιοχή με ορθοπλαγιές τριγύρω
15. Οροπέδιο: Πεδινή έκταση πάνω στο βουνό
16. Πλατό ή πλάτωμα: Μικρό οροπέδιο
17. Λάκκα: Βαθύ κοίλωμα του εδάφους (δολίνη ή λεκάνη απορροής)
18. Ζωνάρι: Σχετικά οριζόντιο κομμάτι ή διάδρομος, σαν σκαλί πάνω στην ορθοπλαγιά
19. Πόρτα: Στενό πέρασμα ανάμεσα σε δύο διαφορετικές περιοχές ενός βουνού
20. Σχίσμα: Η διακοπή μιας κόψης, χτενιού ή λαιμού από φαρδιά σχισμή που κατεβαίνει αρκετά χαμηλά
21. Σάρα: Το κομμάτι μιας ομαλής πλαγιάς που σχηματίζεται από τα κινητά συντρίμμια της ορθοπλαγιάς
22. Παγετώνας: Μια τεράστια μάζα αιώνιου πάγου που συνήθως καταλαμβάνει το χώρο μιας κοιλάδας και προχωρά προς τα κάτω με ρυθμό μερικών μέτρων ετησίως
23. Σεράκ: Το ακραίο κομμάτι του παγετώνα που βρίσκεται πάνω από γκρεμό
24. Κρεβάς: Ρωγμή πάνω στον παγετώνα
25. Ριμέ: Χαρακτηριστική σχισμή μεταξύ του παγετώνα και της ορθοπλαγιάς είτε αυτή είναι από βράχο είτε από χιόνι και πάγο
26. Κορνίζα: Εξώστης που σχηματίζεται από χιόνι στο πάνω μέρος της ορθοπλαγιάς