Βέρατρο (Veratrum album)
Άγραφα (Μπορλέρο) – Μάιος 2013
Η λατινική ονομασία του βοτάνου είναι Veratrum album (Ελλέβορος ο λευκός). Ανήκει στην οικογένεια των Λιλιϊδών. Στη χώρα μας το συναντούμε με τις ονομασίες βέρατρο το λευκό, ελλέβορος ο λευκός, λειρίδιο, στερόγιανι ή στερογιάννι.
Είναι φυτό της Κεντρικής και Νότιας Ευρώπης, της Βόρειας Ασίας, της Ιαπωνίας, των βόρειων περιοχών της Βόρειας Αμερικής.
Είναι διαδεδομένο κατά αποικίες, σε ορεινές περιοχές, υγρά λιβάδια, βοσκές. Στη χώρα μας δεν υπάρχει η ποικιλία του λευκού αλλά το λοβελιανό (lobelianum) το οποίο συναντούμε σε δάση της Μακεδονίας και ειδικότερα στην οροσειρά της Πίνδου.
Πρόκειται για ένα ποώδες, πολύχρονο φυτό, με κονδυλώδες ρίζωμα, ευθύ, σαρκώδες, μέτρια χοντρό, που φέρνει τρίχωμα σε τούφα. Το στέλεχος είναι ανορθωμένο, χνουδωτό – κυρίως προς τα πάνω – γραμμωτό, με ύψος 1 με 1,5 μέτρο. Τα φύλλα είναι πολύ μεγάλα, πυκνά, ωοειδή τα οποία τυλίγουν τον βλαστό εναλλάξ. Μυτερά με ζωηρές επιμήκεις πτυχές και νευρώσεις κατά μήκος, χνουδωτά στην κάτω τους επιφάνεια, ελλειπτικά στο σχήμα στα κατώτερα. Τα άνθη σχηματίζουν στο άκρο του στελέχους ένα είδος τσαμπιού με μορφή σταχυού. Έχουν χρώμα ασπριδερό ή πρασινωπό.
Το βότανο το χρησιμοποιούσαν στην αρχαιότητα ως δηλητήριο με το οποίο θανάτωναν τους εγκληματίες. Επίσης άλειφαν με αυτό τις μύτες των βελών. Το χρησιμοποιούσαν ως φάρμακο κατά της χολέρας. Τον Μεσαίωνα το χρησιμοποιούσαν για την καταπολέμηση των παρασίτων.
Άγραφα (Μπορλέρο) – Μάιος 2013
Άλλοτε το βέρατρο το έδιναν ως εμετικό, δυνατό καθαρτικό και εφιδρωτικό, ενώ το χρησιμοποιούσαν εναντίον των ρευματισμών, της αρθρίτιδας και για φτερνιστικό. Τις αποξηραμένες ρίζες του φυτού τις έκαναν σκόνη και αποτελούσε ένα από τα πιο σημαντικά βότανα για καθαρισμό με εισπνοές. Μικρές ποσότητες της πούδρας εισπνέονταν από τα ρουθούνια. Αν η ποσότητα ήταν πολύ μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή ρινική αιμορραγία. Το θεωρούσαν αναλγητικό, διουρητικό (για περιπτώσεις αρθρίτιδας) και καταπραϋντικό της καρδιάς. Το χρησιμοποιούσαν ακόμη για την κατάθλιψη.
Τα αλκαλοειδή που περιέχει το φυτό το κάνουν δριμύ ναρκωτικό και πολύ ισχυρό δηλητήριο. Η θανατηφόρος δόση για τον άνθρωπο είναι 1 με 2 γραμμάρια σκόνης ριζώματος.
Πηγή
herb.gr
