Προσανατολισμός χωρίς πυξίδα

Είναι πολύ σημαντικό να γνωρίζουμε κατά τη διάρκεια της πορείας μας τα σημεία του ορίζοντα.

Σε συνδυασμό με μια γενική γνώση της περιοχής μπορούμε να ανταποκριθούμε με επιτυχία στις δυσμενείς συνθήκες που τυχόν θα προκύψουν (ομίχλη, κ.τ.λ.).

Ο καλύτερος και ακριβέστερος τρόπος προσανατολισμού είναι η χρήση της πυξίδας. Σε περίπτωση όμως που δεν τη διαθέτουμε, μπορούμε να προσανατολιστούμε με έναν από τους παρακάτω τρόπους.

Με τον Ήλιο

Επειδή ο ήλιος βγαίνει από την ανατολή, το μεσημέρι βρίσκεται προς το Νότο και το βράδυ στη Δύση, μπορούμε, γνωρίζοντας την ώρα, να προσδιορίσουμε (κατά προσέγγιση) κάποιο σημείο του ορίζοντα.

Για παράδειγμα το καλοκαίρι, ο ήλιος στις 6 το πρωί βρίσκεται στην Ανατολή, στις 9 Βορειοανατολικά, στις 12 στο Νότο, στις 3 Νοτιοδυτικά και στις 6 το απόγευμα στη Δύση.

Με τη μέθοδο της σκιάς του ξύλου

Στερέωσε κατακόρυφα στο έδαφος ένα ξύλο με ανάλογο ύψος ώστε να αφήνει μια ευδιάκριτη σκιά στο έδαφος και σημάδεψε την άκρη της σκιάς.

Περίμενε ώσπου να μετακινηθεί η σκιά περίπου 40 εκ. και σημάδεψε τη νέα θέση. Ένωσε τα δύο σημεία με μια ευθεία.

Η ευθεία δείχνει τον άξονα Ανατολής-Δύσης. Το πρώτο σημείο που σημάδεψες είναι το Δυτικό ενώ το δεύτερο το Ανατολικό.

Με το ρολόι

Με τη μέθοδο αυτή δεν έχουμε μεγάλη ακρίβεια αλλά είναι ένας γρήγορος τρόπος να προσανατολιζόμαστε. Τοποθέτησε τον ωροδείκτη του ρολογιού σου στην κατεύθυνση του ήλιου.

Ο Νότος βρίσκεται μεταξύ του ωροδείκτη και της ένδειξης 12 του ρολογιού (Η διχοτόμος της γωνίας που σχηματίζεται από τον ωροδείκτη και την ένδειξη 12).

Με τον πολικό αστέρα

Τη νύχτα μπορείς να προσδιορίσεις το Βορρά με τον πολικό αστέρα. Ο πολικός αστέρας έχει προνόμιο να μην αλλάζει θέση γιατί βρίσκεται πάνω στον άξονα περιστροφής της γης και γι’ αυτό δείχνει πάντα τον Βορρά ενώ προσδιορίζεται εύκολα από τον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου.

Η Μεγάλη Άρκτος βρίσκεται πάντα στο βόρειο τμήμα του ορίζοντα και αναγνωρίζεται εύκολα από το σχήμα κατσαρόλας που σχηματίζουν τα επτά άστρα της.

Αν από τα άστρα α και β της Μεγάλης Άρκτου χαράξεις μια νοητή γραμμή και την προεκτείνεις προς το α, 5 φορές το μήκος α-β, τότε θα βρεις τον πολικό αστέρα που ανήκει στον αστερισμό της Μικρής Άρκτου.

Του Θανάση Δασκαλούδη (eoskavalas.gr)

Αναγκαστικά προσανατολιζόμαστε από διάφορα στοιχεία φυσικά ή τεχνικά

Φυσικό στοιχείo είναι η Σελήνη.
(α) Αν η Σελήνη ανατείλει πριν από τη δύση του ήλιου, η λαμπερή της πλευρά είναι προς τα δυτικά.
(β) Αν η Σελήνη φανεί μετά τα μεσάνυχτα, η φωτεινή άκρη είναι προς τα ανατολικά. Αυτό είναι ευκολονόητο και σημαίνει ότι η Σελήνη είναι δείγμα κατατοπιστικό της γραμμής Ανατολής-Δύσης κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Άλλο στοιχείο είναι η κλίση που παρουσιάζουν τα δέντρα προς το Νότο, δείγμα φυσικής τους προστασίας από τον ψυχρό Βορρά.

Επίσης βρύα ή λειχήνες που φύονται σε μια πλευρά των δέντρων, μαρτυρούν την έλλειψη ηλιακού φωτός και την ένδειξη σκοτεινής πλευράς, δηλαδή του Βορρά.

Στις φωλιές των μυρμηγκιών το ανάχωμά τους είναι υψωμένο προς το Βορρά.

Επίσης όταν φυσά ζεστός αέρας και βρέχει, έχοντας στο πρόσωπό μας κόντρα τη βροχή, βλέπουμε το Νότο.

Στα πολύ ψηλά βράχια, το ανατολικό και το νοτιοδυτικό τμήμα τους, είναι ασπριδερό, ενώ το βορεινό σκούρο με υγρασία.

Τεχνικά στοιχεία είναι τα ιερά των εκκλησιών που βλέπουν πάντα την ανατολή, τα νεκροταφεία όπου ο επιμέτωπος σταυρός αποτελεί ένδειξη της δύσης και το επιπόδιον του μνήματος δείχνει την ανατολή.

Αυτές είναι οι ενέργειες και οι γνώσεις σε περίπτωση ανάγκης για να βρούμε την πορεία μας.