Τα Φαντάσματα του Everest

Η εξαφάνιση του George Mallory και του Andrew Irvine στο Everest το 1924 είναι ένα από τα ανθεκτικότερα άλυτα μυστήρια του 20ου αιώνα.

Ο Mallory, ο μεγαλύτερος Βρετανός ορειβάτης του καιρού του, και ο Irvine, ο δυνατός, νεαρός κι αρχάριος σύντροφός του, ήθελαν λίγες εκατοντάδες μέτρα για να γίνουν οι πρώτοι άνθρωποι που θ’ ανέβαιναν στην ψηλότερη κορυφή του κόσμου, όταν ξαφνικά χάθηκαν μες στην ομίχλη και πέρασαν στην ιστορία, χωρίς κανείς ποτέ να τους ξαναδεί.

Μαζί τους χάθηκε και η αλήθεια για την κατάκτηση του μυθικού βουνού. Το μεγάλο ερώτημα παραμένει:

Στις 30 Μαΐου 1933, και ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η 4η Βρετανική Αποστολή στο Everest, εντοπίστηκε το πιολέ του Andrew Irvine από τον ορειβάτη Percy Wyn-Harris πάνω στην βορειοανατολική κορυφογραμμή του Everest, 230 μέτρα ανατολικά από τον βράχινη προεξοχή First Step.

Ο Jochen Hemmleb, δεινός μελετητής του ιστορικού που αφορά τις αποστολές στο Everest, έχει να καταθέσει διαφορετική άποψη.

Η υπόθεση ότι ο Irvine, και πιθανότατα ο Mallory, κατακρημνίστηκαν κοντά στο σημείο όπου βρέθηκε το πιολέ είναι ανυπόστατη για τον Hemmleb.

«Η κορυφογραμμή είναι αρκετά πλατιά σε εκείνη την τοποθεσία. Δεν μοιάζει με σημείο από όπου κάποιος μπορεί να πέσει. Πολύ περισσότερο, εκεί υπάρχουν μερικά φυσικά πλαίσια ικανά να σταματήσουν πιθανή πτώση» υποστηρίζει ο ίδιος στο σύγγραμμα «Τα Φαντάσματα του Everest: Η αναζήτηση των Mallory και Irvine».

Τον ενοχλούσε κάτι ακόμη. Το πιολέ βρέθηκε σε οριζόντια θέση στην πλάκα ενός βράχου που είχε ελαφρά κλίση. Δεν ήταν σφηνωμένη ούτε είχε πάθει την παραμικρή καταστροφή.

«Είναι πολύ πιο πιθανόν να την είχε τοποθετήσει ηθελημένα οποιοσδήποτε στο συγκεκριμένο σημείο, παρά να κατέληξε εκεί έπειτα από ατύχημα» επιμένει ο Hemmleb.

Σε όλα αυτά ήρθε να προστεθεί και η μαρτυρία του Κινέζου ορειβάτη Wang Hungbao. Ο τελευταίος βρήκε κατά τη διάρκεια Κινεζικής Αποστολής στο Camp VI το 1975 και, ενώ έκανε σύντομο περίπατο στα βουνά, ένα άψυχο σώμα το οποίο περιέγραψε ως… αδιαμφισβήτητα αγγλικό.

Έπρεπε να περάσουν τέσσερα χρόνια και ο Wang να πάρει μέρος στην Κινεζοϊαπωνική Αποστολή, προκειμένου να εξιστορήσει στον Ιάπωνα ορειβάτη Hasegawa Yoshinori τα σχετικά με την ανακάλυψη του «νεκρού Άγγλου».

Σύμφωνα δε με τα λεγόμενα του Yoshinori: «Μου είπε: ‘8.100 μέτρα Άγγλος’. Και αμέσως μετά έκανε μια χειρονομία που δήλωνε ότι ήθελε να κοιμηθεί. Έπειτα, ο Wang άνοιξε το στόμα του, έδειξε το μάγουλό του και στη συνέχεια τσιμπήθηκε στο συγκεκριμένο σημείο με τα δάχτυλά του…».

Ο Wang επέλεξε αυτό τον συμβολισμό προκειμένου να μεταφέρει πιστά στον Ιάπωνα την εικόνα που αντίκρισε και που οφειλόταν σε τσιμπήματα πουλιών. Και αυτά ήταν όλα όσα πρόλαβε να μάθει ο Hasegawa.

Μια χιονοστιβάδα παρέσυρε τον Wang την επόμενη ημέρα, με αποτέλεσμα ο Κινέζος ορειβάτης να χάσει τη ζωή του.

Με τα νέα δεδομένα, για τον Hemmleb τα πράγματα ήταν απλά. Δεν χρειαζόταν τίποτε περισσότερο από να αναγνωρίσει την τοποθεσία όπου υπήρχε το 1975 το Camp VI και το πτώμα.

Μόνο που ακόμη και αυτό αποδείχθηκε ιδιαίτερα δύσκολη επιχείρηση, για τον λόγο ότι δεν υπήρχαν σαφείς πληροφορίες ως προς το ακριβές γεωγραφικό σημείο.

Την 1η Μαΐου 1999, έξι νεαροί Αμερικανοί ορειβάτες, μέλη μιας Ερευνητικής Αποστολής για τον εντοπισμό των σορών του Mallory και του Irvine, ξεκίνησαν την επιχείρηση εντοπισμού του Camp VI.

Έχοντας αφετηρία τους τη βόρεια κορυφογραμμή, κατευθύνθηκαν προς την βόρεια πλευρά του Everest.

Η ώρα ήταν περασμένες 10, όταν ένα μέλος της ορειβατικής ομάδας ανακάλυψε μια μπλε φιάλη οξυγόνου, που έφερε τα διακριτικά της Κινεζικής Αποστολής του 1975.

Ένα σημάδι που πιστοποιούσε ότι η αποστολή βρισκόταν πολύ κοντά στο σημείο όπου είχε στηθεί η παλιά Κινεζική κατασκήνωση.

Σύμφωνα δε με τους υπολογισμούς τους, θα έπρεπε να ήταν υψηλότερα από την πλαγιά με τη μεγάλη κλίση που ορθωνόταν εμπρός τους.

Έπειτα από μισής ώρας πορεία τρεις εκ των ορειβατών – ο Tap Richards, ο Conrad Anker και ο Jake Norton έπεσαν επάνω σε ένα νεκροταφείο με κατακρεουργημένα παγωμένα πτώματα.

«Έμοιαζε με ζώνη περισυλλογής των ορειβατών που έχασαν τη ζωή τους ύστερα από μια μοιραία πτώση. Όταν είσαι στη βόρεια πλευρά του Everest, ο θάνατος είναι κάτι σαν ομίχλη που ξεπροβάλλει στην ατμόσφαιρα. Πραγματικά, η εικόνα που είδα με σόκαρε» δήλωσε αργότερα ο Richards για τους έξι νεκρούς ορειβάτες που, από ό,τι φάνηκε, είχαν σκοτωθεί σχετικά πρόσφατα.

Ο Anker είχε ακολουθήσει για καλή του τύχη το ένστικτό του. Είχε κοιτάξει χαμηλά. «Ενα λευκό κομμάτι το οποίο γινόταν περισσότερο φωτεινό, ακόμη και από τον βράχο που το περιτριγύριζε, ακόμη και από το χιόνι» ήταν όλα όσα είδαν τα μάτια του.

Φτάνοντας κοντά, πρόσεξε ότι το λευκό που έβλεπε δεν ήταν παρά ένα ακόμη άψυχο κορμί. Μόνο που ήταν διαφορετικό από τα προηγούμενα.

«Ήταν ένα σώμα που έμοιαζε να έχει ξεμείνει στο συγκεκριμένο σημείο από πολύ παλιά. Φοβάμαι ότι δεν ήμουν ιδιαίτερα εύγλωττος. Απλά κάθησα σε έναν βράχο δίπλα στον Conrad και το μόνο που έκανα ήταν να θαυμάζω εκείνο το τέλειο αλαβάστρινο σώμα. Δεν πίστευα ότι θα βρίσκαμε κάτι ήδη από την πρώτη ημέρα. Είχαμε προετοιμαστεί για μια απλή αναγνώριση εδάφους. Ήταν εκπληκτικό. Δεν είχα την παραμικρή αμφιβολία ότι κοιτάζαμε το άψυχο κορμί ενός άνδρα που είχε κολλήσει στα βουνά επί 75 χρόνια. Τα ρούχα του είχαν ξεφτίσει και το δέρμα του είχε αποχρωματιστεί. Ήταν ολότελα λευκό. Ένιωθα λες και αντίκριζα ένα ρωμαϊκό ή ελληνικό μαρμάρινο άγαλμα» παρατηρεί ο Jake Norton, ο πρώτος που έφτασε κοντά στον Anker.

Το σώμα βρέθηκε ξαπλωμένο σε μια εντελώς χαλαρή στάση. Θα πίστευε κανείς ότι η πτώση είχε συμβεί λίγα λεπτά νωρίτερα.

Το κεφάλι και ο άνω κορμός ήταν παγωμένα σε σημείο που είχαν γίνει ένα με τα χαλίκια, τα οποία στο πέρασμα των δεκαετιών είχαν κολλήσει επάνω στα ακινητοποιημένα μέλη.

Οι έντονα μυώδεις ώμοι κατέληγαν σε δύο δυνατά χέρια που έμοιαζαν να έχουν γραπώσει το βουνό, καθώς τα λυγισμένα δάχτυλα είχαν σκάψει βαθιά στο έδαφος.

Τα πόδια βρίσκονταν σε κατηφορική θέση. Το ένα ήταν σπασμένο και το άλλο ήταν περασμένο προστατευτικά επάνω από το χτυπημένο άκρο.

«Δεν βλέπαμε απλά και μόνο ένα κουφάρι αλλά μια ολόκληρη εποχή που γνωρίζαμε μόνο μέσα από τα βιβλία. Τα φυσικά ινώδη ρούχα, το δερμάτινο κράνος με τις γούνινες λεπτομέρειες, το σχοινί που ήταν δεμένο επάνω του… Όλα είχαν να πουν κάτι» λέει ο οδηγός της ορειβατικής ομάδας Dave Hahn.

Δεν υπήρχε αμφιβολία, το άψυχο κορμί ήταν ό,τι απέμεινε από τον Andrew Irvine. Όλοι συμφώνησαν σε αυτή την υπόθεση, όταν ο Norton γρατζουνίζοντας μια επιμνημόσυνη πέτρα διάβασε: «Andrew Irvine 1902-1924». Ο μόνος που είχε ενστάσεις ήταν ο Andy Politz.

Ο Richards και ο Norton άρχισαν να ελευθερώνουν το σώμα από τα ρούχα: πολλά βαμβακερά στρώματα υφάσματος, ένα φανελένιο πουκάμισο, μάλλινο πουλόβερ και παντελόνι, μεταξωτά εσώρουχα και ένα εξωτερικό ένδυμα από υλικό που θύμιζε λινάτσα.

Η έκπληξη ήρθε από το κολάρο στο πουκάμισο. Εκεί υπήρχε μια ετικέτα πλυντηρίου με το όνομα George Mallory.

Όπως ήταν αναμενόμενο, οι ορειβάτες έμειναν άφωνοι και αμέσως μετά συνειδητοποίησαν ότι δεν υπήρχε κανένας λόγος ο Irvine να είχε φορέσει το πουκάμισο του Mallory. Επιπλέον, ακολούθησε η αποκάλυψη από άλλες δύο επιγραφές με το ίδιο όνομα.

«Τώρα καταλαβαίνω γιατί ήμουν σίγουρος ότι δεν είχαμε βρει τον Irvine. Κάτι δεν μου πήγαινε καλά με τη στάση του σώματος. Με άλλα λόγια, ήταν πεσμένο μπρούμυτα και η εικόνα του δεν συμφωνούσε με την περιγραφή του Wang. Τέλος, βρισκόταν αρκετά μακριά από το Κινεζικό Camp VI, και άρα δεν ήταν λογικό να είχε εντοπιστεί από κάποιον κατά τη διάρκεια μιας κοντινής περιήγησης», εξήγησε αργότερα ο Politz.

Από τις τσέπες του πτώματος ξετρύπωσαν διάφορα μικροαντικείμενα, όπως ένα ψαλίδι νυχιών, ένα μικρό μολύβι, έναν σουγιά.

Το ζευγάρι των γυαλιών που βρέθηκε επίσης μέσα στην τσέπη του Mallory πιστοποιεί ότι την ώρα της πτώσης ο ορειβάτης δεν το χρειαζόταν, αφού ο ήλιος είχε δύσει.

Το δε ρολόι χειρός, δεν έχει εξακριβωθεί αν σταμάτησαν να γυρίζουν οι δείκτες λόγω πτώσης στη 1:25 ή αν αυτό συνέβη απλώς επειδή το ρολόι ξεκουρδίστηκε.

Επιπλέον, δεν υπήρχε πουθενά η φωτογραφική κάμερα της Kodak, η οποία θα λειτουργούσε ως αδιάσειστο τεκμήριο για το αν οι άτυχοι ορειβάτες είχαν προλάβει ή όχι να κατακτήσουν την κορυφή του Everest.

Όπως και να είχε, το σίγουρο είναι ότι το ορειβατικό δίδυμο είχε σκαρφαλώσει στο βουνό υψηλότερα από οποιονδήποτε άλλον ως τότε.

Την 8η Ιουνίου 1924, όντας στην τελική ευθεία της προσπάθειάς τους, ο Mallory και ο Irvine είχαν έρθει αντιμέτωποι με τρία εμπόδια: τον καιρό, το οξυγόνο και τον χρόνο.

Σύμφωνα με υπολογισμούς των ειδικών, οι ορειβάτες δεν έδωσαν τέλος στην αναρρίχησή τους ούτε όταν χάθηκε το φως του ήλιου. Συνέχισαν να σκαρφαλώνουν στο σκοτάδι, ενώ οι καιρικές συνθήκες χειροτέρευαν ώρα με την ώρα.

Τέλος, είχαν ξεμείνει από οξυγόνο, γεγονός που αποδεικνύεται από την απουσία των ειδικών φιαλών. Αλλά και τα λαστιχάκια τα οποία στήριζαν τη μάσκα για τη χορήγηση του αερίου βρέθηκαν φυλαγμένα στην τσέπη του Mallory.

Τελικά, μόνο ένα στοιχείο φαίνεται ότι μπορεί να οδηγήσει στην αλήθεια. Είναι γνωστό ότι ο Μάλορι σκόπευε να εγκαταστήσει στην κορυφή του Everest τη φωτογραφία της γυναίκας του, Ruth, φυσικά στην περίπτωση όπου έβγαινε αληθινό το όνειρό του να αγναντέψει τον κόσμο από την απάτητη στέγη της Γης.

Μέσα στο σακουλάκι που είχε κρεμασμένο ο Mallory γύρω από τον λαιμό του βρέθηκαν αρκετά γράμματα. Ωστόσο κανένα γράμμα και κανένα πορτρέτο της συζύγου του δεν υπήρχε ανάμεσά τους.

Στο βιβλίο «Τα Φαντάσματα του Everest: Η αναζήτηση των Mallory και Irvine», το οποίο πλέον δεν κυκλοφορεί, παρουσιάζονται κατ’ αποκλειστικότητα τα ευρήματα της Ερευνητικής Αποστολής και γίνεται εκτίμηση της σημασίας των καινούργιων αυτών στοιχείων για την τελευταία, κρίσιμη μέρα των Mallory και Irvine. Αποκαλύπτεται επιτέλους το σκοτεινότερο μυστήριο στα χρονικά των εξερευνήσεων.

Μια ιστορία επιμονής, θάρρους και ακατάβλητου πνεύματος σε ένα βιβλίο – λεύκωμα με φωτογραφίες, που εικονογραφούν την ιστορία των ορειβατικών αποστολών στο Everest και τη λαχτάρα του ανθρώπου να ριχτεί στην «απόλυτη περιπέτεια», να κατακτήσει την ψηλότερη κορυφή του κόσμου.

Την ευθύνη της συγγραφής των «Φαντασμάτων του Everest» είχε ο William Nothdurft, Αμερικανός συγγραφέας ταξιδιωτικών και άλλων βιβλίων, όπως για τον πρώην Αμερικανό πρόεδρο Bill Klinton, τον πρώην αντιπρόεδρο Al Gore και τον πρωτοπόρο Αμερικανό ορειβάτη Jim Whitaker.

Οι τρεις βασικοί αφηγητές ήταν οι: Jochen Hemmleb, εμπνευστής και ιστορικός της Ερευνητικής Αποστολής για τους Mallory και Irvine, δεινός αλπινιστής από 10 χρονών (!), ο Larry A. Johnson, συντονιστής της Αποστολής και σύμβουλος εκδοτικών επιχειρήσεων, και ο Eric R. Simonson, αρχηγός της Αποστολής και επαγγελματίας οδηγός ορειβασίας από το 1973.

Επιπλέον, το βιβλίο περιλαμβάνει και τα πιο ενδιαφέροντα στοιχεία από συνεντεύξεις των άλλων μελών της αποστολής – του Dave Hahn, του Jake Norton, του Andy Politz, του Tap Richards και του γιατρού της αποστολής, του Lee Mayers.