Ηρωισμός, θυσία, ήττα;
Το διαρκές μυστήριο της τελευταίας απόπειρας του George Mallory στο Everest.
Έχει περάσει σχεδόν ένας αιώνας από τότε που η αποστολή του 1924 κατέληξε σε τραγωδία, ωστόσο το ερώτημα αν οι ορειβάτες κατέκτησαν την κορυφή παραμένει αναπάντητο.
Το πρωί της 6ης Ιουνίου 1924, ο George Mallory – ένας από τους μεγαλύτερους ορειβάτες του κόσμου – ξεκίνησε με τον σύντροφό του, Sandy Irvine, από μια κατασκήνωση στις βόρειες πλαγιές του Everest και κατευθύνθηκε προς την κορυφή του.
Βετεράνος πλέον τριών Βρετανικών αποστολών στο Everest, ο Mallory γνώριζε το ψηλότερο βουνό του κόσμου καλύτερα από οποιονδήποτε άλλο ορειβάτη εκείνη την εποχή.
Άλλωστε, είχε ήδη φτάσει κοντά στον θάνατο εκεί πάνω σε τρεις περιπτώσεις.
Δύο ημέρες αργότερα, το ζευγάρι εθεάθη από τον συνορειβάτη τους Noel Odell ως δύο μικρές μαύρες κουκκίδες ν’ ανεβαίνουν σε μια κορυφογραμμή κοντά στην κορυφή του Everest.
Κι ύστερα χάθηκαν μέα στην ομίχλη. Αυτή ήταν και η τελευταία φορά που τους είχαν δει ζωντανούς.
Η Βρετανία ήλπιζε να γιορτάσει την επιτυχία της αποστολής στο Everest, αλλά αντίθετα κατακλύζεται από θλίψη όταν έφτασαν τα νέα για τους θανάτους των δύο ορειβατών.
Το εθνικό πένθος κορυφώθηκε με μια τελετή μνήμης στο Saint Paul’s, στην οποία παρευρέθηκε ο βασιλιάς Γεώργιος V.
Ήταν η πρώτη και μοναδική φορά στη Βρετανική ιστορία που ορειβάτες είχαν τιμηθεί τόσο πολύ, λέει ο Wade Davis στη μεγαλειώδη αφήγηση του για την αποστολή του 1924, στο «Into the Silence».
Η απώλεια του Mallory και του Irvine – των οποίων η 100η επέτειος θα γιορταστεί σε λίγες ημέρες – χάρισε στη Βρετανία έναν ισχυρό θρύλο εμποτισμένο με ηρωισμό, θυσία και ευγενή ήττα, έναν θρύλο που, στην προκειμένη περίπτωση, είναι γεμάτος μυστήριο.
Πώς πέθαναν οι δύο ορειβάτες; Κατέβαιναν μετά από μια θριαμβευτική ανάβαση στο Everest ή σκοτώθηκαν λίγο πριν κατακτήσουν το βουνό;
Είναι μια αξιοσημείωτη ιστορία, λέει ο Jamie Owen της Royal Geographical Society (RGS).
«Αντιπροσωπεύει την ανθρώπινη πάλη ενάντια στα στοιχεία της φύσης. Σημαίνει ομαδική εργασία, να δουλεύουμε και να κατανοούμε άλλους πολιτισμούς και σημαίνει να δείχνουμε σεβασμό για το βουνό και το περιβάλλον, με το οποίο, φοβάμαι να πω, έχουμε χάσει πολύ την επαφή μας σήμερα».
Για τον εορτασμό της εκατονταετηρίδας, οι εκδηλώσεις της RGS θα περιλαμβάνουν μια έκθεση φωτογραφιών και τεχνουργημάτων από την αποστολή, μια επετειακή διάλεξη και τη δημοσίευση ενός βιβλίου, με τίτλο «Everest 24: New Views on the 1924 Mount Everest Expedition».
Πριν από εκατό χρόνια, οι ηγέτες της Βρετανίας ήθελαν να δείξουν στον κόσμο ότι το έθνος τους ήταν ικανό να κατακτήσει τα άκρα του πλανήτη.
Η χώρα είχε ηττηθεί από την Αμερική στον Βόρειο Πόλο το 1909, υπό αμφισβητούμενες συνθήκες, και στο Νότιο Πόλο σε τραγικές συνθήκες το 1911 από τη Νορβηγία.
Το Everest είχε χαρακτηριστεί ως ο τρίτος πόλος της Γης και η κατάκτησή του θεωρήθηκε ως μέσο αποκατάστασης της φήμης του βρετανικού εξερευνητικού πνεύματος.
Ως αποτέλεσμα, προετοιμάζονταν σχέδια για την κατάκτηση της υψηλότερης κορυφής του κόσμου μόνο λίγους μήνες μετά την Ημέρα της Ανακωχής το 1918, με την Βρετανία να προσπαθεί να επουλώσει τις πληγές του Α’ Παγκόσμιου Πολέμου.
Υπό την εποπτεία της Επιτροπής του Everest, δημιουργήθηκε μια κοινή οργάνωση από το RGS και το Alpine Club.
Αυτές οι αποστολές επανδρώθηκαν από επιζώντες των χαρακωμάτων, άνδρες που είχαν δει φίλους τους να σφάζονται κατά εκατοντάδες κατά τη διάρκεια των μαχών, για τους οποίους οι ζοφερές συνθήκες που θα ζούσαν στο Everest δεν ήταν τίποτα μπροστά στα βάσανα που αντιμετώπισαν στη Γαλλία.
Οι αποστολές πραγματοποιήθηκαν το 1921, το 1922 και η τελευταία το 1924.
Η αποστολή του 1921 εξερεύνησε τα Ιμαλάια σε μια άνευ προηγουμένου κλίμακα, με 12.000 τετραγωνικά μίλια ανεξερεύνητης περιοχής να χαρτογραφούνται σε κλίμακα ενός τετάρτου ίντσας – θέτοντας τα θεμέλια για τις αποστολές που θα ακολουθούσαν τις επόμενες δεκαετίες.
«Αυτό το έργο εξακολουθεί να χρησιμοποιείται, να αναθεωρείται, να ενημερώνεται, επομένως παρέχει μια βάση για την κατανόηση της περιοχής μέχρι σήμερα», λέει ο Owen. «Ήταν μια τεράστια κληρονομιά».
Ο Mallory, σκαρφαλώνοντας μαζί με τον Guy Bullock και τον Edward Wheeler, έκανε μια προσπάθεια για την κορυφή το 1921 αλλά έφτασε σε ύψος μόλις 7.000 μέτρων πριν αναγκαστεί να επιστρέψει.
Στην αποστολή του 1922, ο Mallory – σκαρφαλώνοντας με τον Edward Strutt – να φτάνει σε ύψος 8.170 μέτρα.
Αυτό ήταν ένα παγκόσμιο ρεκόρ – που διήρκεσε λιγότερο από μια εβδομάδα – όταν οι συνορειβάτες τους, μέλη της αποστολής, George Finch και Geoffrey Bruce, έφτασαν σε ύψος πάνω από 8.250 μέτρα, χάρη στη χρήση οξυγόνου.
Η αποστολή κατέληξε σε τραγωδία όταν μια χιονοστιβάδα παρέσυρε επτά αχθοφόρους στις 7 Ιουνίου.
Ωστόσο, η επιτυχία του Finch και του Bruce είχε κρίσιμες συνέπειες. Αρχικά, η χρήση οξυγόνου είχε απορριφθεί.
«Μόνο οι σάπιοι θα χρησιμοποιούσαν οξυγόνο», έγραψε ένα μέλος της Επιτροπής του Everest εκείνη την εποχή.
Αλλά το γεγονός ότι είχε βοηθήσει έναν εντελώς άπειρο ορειβάτη, όπως ήταν ο Geoffrey Bruce, να φτάσει σε υψόμετρο ρεκόρ, οδήγησε στη χρήση του το 1924, όταν οι Mallory και Irvine είχαν και οι δύο κυλίνδρους οξυγόνου στην τελική τους ανάβαση.
Ωστόσο, όλη η αποστολή του 1924 «έπασχε» εξαιτίας του κακού σχεδιασμού της και των προβλημάτων υγείας που έπληξαν πολλά από τα μέλη της.
«Είναι 50 προς 1 εναντίον μας, αλλά θα κάνουμε ένα χαμό και θα είμαστε περήφανοι», έγραψε ο Mallory στην τελευταία του επιστολή προς τη σύζυγό του, Ruth.
Το σώμα του Irvine δεν βρέθηκε ποτέ, αλλά το σώμα του Mallory ανακαλύφθηκε τελικά τον Μάιο του 1999, 75 χρόνια μετά την εξαφάνισή του, σε υψόμετρο 8.170 μέτρων.
Διαβάστε ακόμα:
Τα Φαντάσματα του Everest
Βρέθηκαν επίσης τα γυαλιά, το ρολόι χειρός, το αλτίμετρο και το μαντήλι με το μονόγραμμά του.
Ωστόσο, η φωτογραφική του μηχανή, η οποία μπορεί να περιείχε φωτογραφικά στοιχεία που να έδειχναν ότι το ζευγάρι έφτασε στην κορυφή του Everest, έλειπε.
Επιπλέον, απουσίαζε μια φωτογραφία της Ruth, την οποία είχε κουβαλήσει σε όλες τις αποστολές του στο Everest και την οποία είχε δηλώσει ότι θα άφηνε στην κορυφή του βουνού.
Εν τέλει, ο Mallory και ο Irvine πέθαναν στο δρόμο προς την κορυφή του Everest ή σκοτώθηκαν κατά την κατάβαση μετά την κατάκτηση του βουνού;
Η κάμερα και η φωτογραφία που λείπει δεν αποκλείουν την υπόθεση ότι τα κατάφεραν.
Γενικά, οι περισσότεροι ορειβάτες δέχονται ότι ήταν εφικτό να φτάσουν στην κορυφή, αλλά το πιο πιθανό είναι ότι δεν τα κατάφεραν.
Από τα διδάγματα της αποστολής του 1924, αναδεικνύονται δύο βασικά σημεία.
Το πρώτο είναι ότι οι πρώτες αποστολές αντιμετώπιζαν τους ντόπιους ως απλούς αχθοφόρους και τίποτα περισσότερο.
Όμως, με την ανθεκτικότητα και τις ορειβατικές τους ικανότητες, κέρδισαν σταδιακά τον σεβασμό, με αποκορύφωμα την αποστολή του 1953, όπου ο ορειβάτης Sherpa Tenzing Norgay και ο Edmund Hillary κατέκτησαν το Everest και μοιράστηκαν τη δόξα για το κατόρθωμά τους.
Το δεύτερο σημείο αφορά τις φυσικές αλλαγές που έχουν συμβεί στο Everest.
Αυτές καταδεικνύονται έντονα από τις φωτογραφίες που τραβήχτηκαν το 1921 ως μέρος της έρευνας που στήριξε τις αποστολές του 1922 και του 1924.
Οι κορυφογραμμές και τα διάσελα γύρω από το Everest γυαλίζουν από χιόνι σε αυτές τις εικόνες και τεράστιες στήλες πάγου γεμίζουν το μονοπάτι προς την κορυφή του.
Αλλά όχι σήμερα. Πρόσφατες μελέτες έχουν ανακαλύψει ότι ο πάγος έχει εξαφανιστεί σε εκπληκτικές ποσότητες και με εκπληκτικό ρυθμό από τότε που ο Mallory και ο Irvine περπάτησαν στις πλαγιές του Everest.
Ο μεγάλος παγετώνας στο South Col, ο οποίος βρίσκεται σε υψόμετρο 7.900 μέτρων, λεπταίνει με ρυθμό 80 φορές γρηγορότερα από ό,τι σχηματίστηκε – χάρη στην υπερθέρμανση του πλανήτη.
Οι επιστήμονες προβλέπουν τώρα ότι ο παγετώνας του South Col μπορεί να εξαφανιστεί μέχρι το 2050, κάτι που θα σημάνει ότι τα ψηλά σημεία του Everest θα απομείνουν γυμνά και ξέχιονα μέχρι να πραγματοποιηθούν οι επόμενοι εορτασμοί της εκατονταετηρίδας από την πρώτη ανάβαση στο βουνό από τους Hillary και Tenzing Norgay, τον Μάιο του 1953.
Ωστόσο, ο George Mallory άφησε μια άλλη αξιοσημείωτη κληρονομιά. Σε μια περιοδεία συγκέντρωσης κεφαλαίων στις ΗΠΑ, βομβαρδίστηκε από τον Τύπο με ερωτήσεις και τους θαυμαστές του.
«Γιατί θέλεις ν’ ανέβεις στο Everest;», τον ρωτούσαν συνεχώς. Σε μια περίπτωση απάντησε αυθόρμητα: «Επειδή είναι εκεί».
Κι έμεινε στην ιστορία.
Πηγή
theguardian.com
