Krzysztof Wielicki, το «φαινόμενο» των Ιμαλαΐων
Ο Κριστόφ Γιέρζι Βιελίτσκι (Krzysztof Jerzy Wielicki) είναι Πολωνός αλπινιστής και ορειβάτης μεγάλου υψομέτρου. Θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους ορειβάτες όλων των εποχών.
Είναι ο πέμπτος άνθρωπος που ανέβηκε και στις 14 οκτάρες κορυφές του πλανήτη και ο πρώτος που ανέβηκε στο Everest, το Kangchenjunga και το Lhotse κατά τη διάρκεια του χειμώνα.
Γεννήθηκε στις 5 Ιανουαρίου 1950 στο χωριό Σκλάρκα Πριγκόντζικα (Szklarka Przygodzicka) της Πολωνίας. Σπούδασε ηλεκτρονικός μηχανολόγος στη Σχολή Μηχανολογίας του Βρότσλαβ (Wrocław).
Άρχισε να αναρριχείται στο Sokoliki τον Μάιο του 1970. Το 1972, συμμετείχε στην πρώτη του σχολή αναρρίχησης και στην πρώτη του σχολή χειμερινού βουνού με επικεφαλής την Wanda Rutkiewicz.
Το 1973, πέτυχε τις πρώτες μεγάλες διεθνείς αναρριχητικές επιτυχίες στους Δολομίτες.
Μαζί με τον Bogdan Nowaczyk, έγινε ο πρώτος αναρριχητής που ολοκλήρωσε μέσα σε μια μέρα τη Via Italiano-Francese στο Punta Civetta.
Αργότερα ταξίδεψε για ορειβασία στα βουνά του Καυκάσου, Hindu Kush και στην οροσειρά του Pamir.
Στις 17 Φεβρουαρίου 1980, ως μέλος της Πολωνικής εθνικής αποστολής με επικεφαλής τον Andrzej Zawada, ο Wielicki και ο συνάδελφος ορειβάτης Leszek Cichy έγιναν οι πρώτοι που ανέβηκαν σε οκτάρα κορυφή το χειμώνα.
Ήταν επίσης ο πρώτος που έκανε επιτυχημένες χειμερινές αναβάσεις στα όρη Everest, Kangchenjunga και Lhotse, τρία από τα τέσσερα ψηλότερα βουνά στον κόσμο.
Στο Broad Peak κατάφερε να κάνει την πρώτη ανάβαση σε οκτάρα κορυφή μέσα σε 24 ώρες, ξεκινώντας μόνος του από την κατασκήνωση βάσης.
Σκαρφάλωσε στο Dhaulagiri και στο Shishapangma μόνος του ανοίγοντας νέες διαδρομές.
Έκανε επίσης σόλο αναβάσεις στο Gasherbrum II και στο Nanga Parbat, ένα επίτευγμα που μάρτυρές του υπήρξαν μόνο μερικοί Πακιστανοί βοσκοί.
Συμμετείχε σε μια σειρά αποστολών στο K2. Το 1996, ανέβηκε στο βουνό σκαρφαλώνοντας βόρειο πιλιέ μαζί με δύο Ιταλούς ορειβάτες.
Οργάνωσε την χειμερινή αποστολή της Πολωνίας στο Κ2 τη σεζόν 2002-2003, η οποία δεν στέφτηκε με επιτυχία.
Έκανε μια άλλη προσπάθεια να ανέβει το χειμώνα σε οκτάρα κορυφή οργανώνοντας μια αποστολή στο Nanga Parbat (2006-2007), αλλά αναγκάστηκε να γυρίσει πίσω λόγω δυσμενών καιρικών συνθηκών.
Το 2013, ηγήθηκε μιας χειμερινής αποστολής στο Broad Peak. Στις 5 Μαρτίου, ο Adam Bielecki, ο Artur Małek, ο Maciej Berbeka και ο Tomasz Kowalski έφτασαν στην κορυφή για πρώτη φορά στην ιστορία κατά τη διάρκεια του χειμώνα (ο Berbeka και ο Kowalski πέθαναν κατά την κατάβαση). Το 2018, ηγήθηκε μια ακόμη αποτυχημένης χειμερινής αποστολής στο Κ2.
Το 2001, έλαβε το βραβείο «Lowell Thomas» που του απένειμε το The Explorers Club.
Επίσης το 2003, του απονεμήθηκε ο «Σταυρός του Διοικητή του Τάγματος της Πολωνίας Restituta» («Commander’s Cross of the Order of Polonia Restituta»), για τα εξαιρετικά επιτεύγματά του στον αλπινισμό και για τη διάδοση του αθλήματος της αναρρίχησης.
Το 2015, του απονεμήθηκε το «Μετάλλιο του Πανεπιστημίου Επιστημών και Τεχνολογίας του Βρότσλαβ» («Wrocław University of Science nad Technology Medal») για τα επιτεύγματά του στον αλπινισμό.
«Στα βουνά πρέπει να κοπιάσεις χωρίς ανταμοιβή. Είναι μια μυστηριακή διαδικασία, η αναζήτηση του μοναδικού. Γι’ αυτό πρέπει να έχει όραμα και φιλοσοφία ζωής. Δεν μπορούν και δεν θέλουν όλοι να το αντέξουν. Στα βουνά αναζητάς την ελευθερία γιατί εκεί απάνω δεν υπάρχουν σύνορα. Όταν είσαι πάνω στα βουνά η επιθετικότητα εξαλείφεται. Υπάρχουν στοιχεία ανταγωνισμού. Όχι με κάποιον αντίπαλο, αλλά με έναν συγκεκριμένο στόχο».
Krzysztof Wielicki
Το 2017, η Διεθνής Αστρονομική Ένωση ενέκρινε το όνομα του αστεροειδούς που ανακαλύφθηκε από τον Vincenzo Silvano Casulli ως «173094 Wielicki» προς τιμήν του Πολωνού ορειβάτη.
Το 2018, έλαβε από κοινού με τον Reinhold Messner το βραβείο «Princess of Asturias» στην κατηγορία «Αθλήματα». Το 2019 το Piolet d’Or απένειμε στον Wielicki το βραβείο «Lifetime Achievement».
Σημαντικές Αναβάσεις
- 1980 – Everest: Πρώτη στην ιστορία χειμερινή ανάβαση οκτάρας κορυφής, μαζί με τον Leszek Cichy από την κλασική νότια διαδρομή του Νεπάλ
- 1984 – Broad Peak: Η πρώτη στην ιστορία ανάβαση οκτάρας κορυφής μέσα σε 24 ώρες (16 ώρες ανάβαση, 6 ώρες κατάβαση), από την κλασική διαδρομή, μοναχική
- 1984 – Manaslu: Νέα διαδρομή στη Ν-ΝΑ Όψη, μαζί με τον Alexander Lwow
- 1986 – Kangchenjunga: Πρώτη χειμερινή ανάβαση από την κλασική διαδρομή, μαζί με τον Jerzy Kukuczka
- 1986 – Makalu: Ανάβαση με αλπικό στυλ από την κλασική διαδρομή, μαζί με τον Marcel Ruedi
- 1988 – Lhotse: Πρώτη χειμερινή ανάβαση από την κλασική διαδρομή, μοναχική
- 1990 – Dhaulagiri: Μοναχική ανάβαση από νέα διαδρομή στην Ανατολή Όψη (16 ώρες ανάβαση)
- 1991 – Annapurna: Από την «Βρετανική» διαδρομή στη Νότια Όψη, μαζί με τον Bogdan Stefko
- 1992 – Manaslu: Κλασική διαδρομή, μαζί με τους Marco Bianchi και Christian Kuntner
- 1993 – Cho Oyu: Από την «Πολωνική» διαδρομή, μαζί με τον Marco Bianchi
- 1993 – Shisha Pangma: Νέα διαδρομή από τη Νότια Όψη, μοναχική
- 1995 – Gasherbrum IΙ: Μοναχική ανάβαση από την κλασική διαδρομή
- 1995 – Gasherbrum I: Ανάβαση από την διαδρομή «Japan» με αλπικό στυλ, μαζί με τους Carlos Carsolio, Ed Viesturs, Jacek Berbeka
- 1996 – Κ2: Από το Βόρειο Πιλιέ, μαζί με τους Marco Bianchi and Christian Kuntner
- 1996 – Nanga Parbat: Μοναχική ανάβαση από την διαδρομή «Kinshofer»
Μέχρι σήμερα, ο Krzysztof Wielicki συνεχίζει να οργανώνει αποστολές, να βάζει νέους, φιλόδοξους στόχους και κρατάει ζωντανή την «Πολωνική Ιδέα» της χειμερινής εξερεύνησης των Ιμαλαΐων.
