Παγγαίον όρος: Το μονοπάτι της Μεσορόπης
Το Παγγαίον όρος, το χρυσοφόρο βουνό των αρχαίων, τόπος λατρείας του Διονύσου, είναι ένα βουνό με έντονο ανάγλυφο, που συνδυάζει αρμονικά τα μεγαλόπρεπα αλπικά τοπία με τις κατάφυτες πλαγιές και τις επιβλητικές ρεματιές.
Πολλές από τις ορειβατικές διαδρομές που υπάρχουν στο βουνό έχουν ως κοινό γνώρισμα τις μεγάλες υψομετρικές διαφορές.
Παρόλο που το υψόμετρό του δεν ξεπερνάει τα 2.000 μέτρα, τα μονοπάτια που ανηφορίζουν προς τα ψηλώματα του βουνού, ξεκινούν συνήθως από τα γραφικά χωριουδάκια που είναι χτισμένα στους πρόποδές του, σε χαμηλά υψόμετρα.
Η γνωριμία μας με το Παγγαίο ξεκίνησε μια ηλιόλουστη φθινοπωρινή ημέρα, όταν η καλή μας τύχη φρόντισε να βρεθούμε περιπλανώμενοι στα γραφικά σοκάκια του χωριού Μεσορόπη.
Η Μεσορόπη Καβάλας
Η Μεσορόπη είναι χωμένη σε μια αγκαλιά στις νότιες πλαγιές του Παγγαίου, σε υψόμετρο 320 μέτρων.
Η ονομασία προήλθε από την αρχαία πρόταση εν μέσω ορέων οπή και μετεξελίχθηκε σε Μεσορόπη, που έγινε και η τελική ονομασία του χωριού για πολύ καιρό μέχρι και σήμερα.
Όταν ιδρύθηκε – τον 6ο π.Χ. αιώνα – το χωριό βρισκόταν στην Πιερία κοιλάδα, αλλά, λόγω των πολλών επιδρομών (μέσα Τουρκοκρατίας), οι κάτοικοί του αναγκάστηκαν να ανεβάσουν το χωριό στο Παγγαίο.
Από δω πέρασε τα μαύρα χρόνια της δουλείας ο Κοσμάς ο Αιτωλός κι εδώ σ’ αυτά τα βουνά είχε το αρχηγείο του ο καπετάν Τσιάρας κατά το Μακεδονικό αγώνα.
Το χωριό ανέκαθεν είχε θρησκευτική και ιστορική σημασία, αφού υπάρχουν δύο εκκλησίες που ακολουθούν τα δύο θρησκευτικά ημερολόγια: ο ναός του Αγίου Γεωργίου με το νέο ημερολόγιο και ο ναός Τιμίου Προδρόμου με το παλαιό ημερολόγιο.
Το 1890, έγινε απογραφή των κατοίκων, των σπιτιών καθώς και των δραστηριοτήτων του χωριού: έτσι λοιπόν υπήρχαν 1600 μόνιμοι ντόπιοι κάτοικοι, 100 μεγάλα σπίτια με κήπους και αυλές, 2 μεγάλα καταστήματα καπνού, αγροτική και κτηνοτροφική ζωή.
Σήμερα οι κάτοικοι είναι περίπου 600 και η ζωή των ανθρώπων είναι κυρίως αγροτική και κτηνοτροφική.
Τα τελευταία χρόνια γίνεται μία συλλογική προσπάθεια από τους κατοίκους του χωριού και τον Δήμο για την ανάδειξη της φυσικής ομορφιάς και του φυσικού πλούτου με την δημιουργία ξενώνων, εστιατορίων, καφενείων, καθώς και την διάνοιξη μονοπατιών στο βουνό.
Το μονοπάτι της Μεσορόπης
Η παρουσία μας στον γραφικό οικισμό της Μεσορόπης είχε ως αντικειμενικό σκοπό την ανάβαση στην εντυπωσιακή κορυφή Αυγό του Παγγαίου, η οποία έχει υψόμετρο 1.835 μέτρα.
Στο πρώτο τμήμα της διαδρομής, θα κινηθούμε στο υπέροχο μονοπάτι της Μεσορόπης, που όπως διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του Ε.Ο.Σ. Καβάλας διαμορφώθηκε το 2006 από το Δασαρχείο Καβάλας, το οποίο διασχίζει την χαράδρα του ρέματος Άμμος.
Κύριο χαρακτηριστικό του μονοπατιού είναι η παρουσία του νερού, που κυριολεκτικά απογειώνει την ομορφιά του τοπίου.
Οι δε επεμβάσεις του Δασαρχείου, με ξύλινα παγκάκια και κιόσκια στα σημεία ξεκούρασης, οι ξύλινοι (ευτυχώς όχι inox) προστατευτικοί φράκτες, τα ξύλινα γεφυράκια και τα πέτρινα σκαλοπάτια σε μέρη που ήταν κακοτράχαλα και γλιστερά, δένουν αρμονικά με το περιβάλλον, υπακούοντας σε μια σωστή αισθητική, που σε κανένα σημείο δεν προσβάλει τη φύση ή τον περιπατητή, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπουν την ασφαλή πρόσβαση σε μέρη σπάνιας ομορφιάς με μικρούς καταρράκτες και λιμνούλες.
Ας πάρουμε, όμως τα πράγματα από την αρχή.
Κινούμαστε οδικώς στην Εγνατία Οδό με κατεύθυνση την Καβάλα. Βγαίνουμε από τον Α/Κ «Μουσθένη-Σιδηροχώρι». Περίπου 4 με 5 χιλιόμετρα μετά την Μουσθένη, βρίσκεται το γραφικό χωριό της Μεσορόπης.
Μπορούμε ν’ αφήσουμε το αυτοκίνητο στην πλατεία του χωριού ή ν’ ανηφορίσουμε λίγο πιο πάνω, στρίβοντας μετά την πλατεία στο πρώτο στενό δεξιά (υπάρχει ταμπέλα που αναγράφει «Μονοπάτι»), φθάνοντας λίγο πριν το πρώτο ρέμα με την πέτρινη γέφυρα.
Στην αφετηρία του μονοπατιού υπάρχει ξύλινη πληροφοριακή ταμπέλα του Δασαρχείου Καβάλας. Το νερό κάνει αισθητή την παρουσία του από την αρχή.
Σε λιγότερο από πέντε λεπτά, περνάμε για πρώτη φορά το ποτάμι από την ξύλινη γέφυρα.
Αν ο καιρός είναι καθαρός, από τα πρώτα αυτά λεπτά, ακριβώς μπροστά μας, διακρίνεται η ψηλότερη κορυφή του Παγγαίου, το Μάτι, με την χαρακτηριστική κεραία της ΕΡΤ.
Περπατώντας στο μονοπάτι με κατεύθυνση βόρεια, προσπερνάμε διασταύρωση που οδηγεί σε κιόσκι και διαμορφωμένο χώρο και συνεχίζουμε ακολουθώντας τις πινακίδες.
Να σημειωθεί ότι το καλοκαίρι, το μονοπάτι είναι ελάχιστα ορατό εξ’ αιτίας του ύψους των φυτών της φτέρης, χωρίς όμως να υπάρχει κίνδυνος να χαθείς (τουλάχιστον σ’ αυτό το σημείο, γιατί πιο πάνω τα πράγματα αλλάζουν).
Σε διάστημα μισής ώρας, έχουμε φτάσει σε μεγάλο πλάτανο σε υψόμετρο 500 μέτρα, με παγκάκι από κάτω του.
Μισή ώρα αργότερα, σε υψόμετρο 650 μέτρα, λίγο μετά από έναν όμορφο καταρράκτη που αξίζει την στάση μας, θα περάσουμε το ποτάμι από τη δεύτερη γέφυρα, αφήνοντάς το στα δεξιά μας.
Το μονοπάτι έχει ήδη αρχίσει να ανηφορίζει και με τη βοήθεια των διαμορφωμένων σκαλοπατιών μας οδηγεί (αφού προσπεράσουμε σάρα με πέτρες) στη συμβολή δύο ρεμάτων σε χαρακτηριστικό πλάτωμα με πλατάνια και παγκάκι.
Ακολουθώντας το αριστερό ρέμα, συναντάμε ξανά το νερό που σχηματίζει όμορφα δαντελωτά σχέδια καθώς κυλά στους βράχους.
Στο σημείο αυτό συναντάμε και βρύση (η πορεία πραγματοποιήθηκε τέλη Σεπτέμβρη και δεν έτρεχε νερό) ενώ υπάρχει και παγκάκι για ξεκούραση (στα 3,7 χιλιόμετρα πορείας).
Συνεχίζοντας, σε υψόμετρο 840 μέτρα, περνάμε για τρίτη και τελευταία φορά το ποτάμι. (Προσοχή να μην ακολουθήσουμε τα σκαλιά στ’ αριστερά που υπάρχουν πριν τη γέφυρα).
Αφήνοντας το ποτάμι πίσω μας, βγαίνουμε σε ξέφωτο με την ονομασία «Πουλιάνα» (εδώ το καλοκαίρι θέλει προσοχή λόγω της ψηλής φτέρης που κάνει δυσδιάκριτο το μονοπάτι).
Από εδώ έχουμε (για πρώτη φορά) τη δυνατότητα να απολαύσουμε τη θέα πίσω μας (νότια), με τον εντυπωσιακό κώνο του Άθω να κλέβει την παράσταση και τα βλέμματα.
Κάνοντας διαδοχικά ζιγκ-ζαγκ στη γυμνή πλαγιά, προσπερνάμε ένα ακόμα παγκάκι και μια κατεστραμμένη καλύβα για να ξανασυναντήσουμε τα ξύλινα κάγκελα του μονοπατιού.
Μετά από 2 ώρες και 45’ και 5,1 χιλιόμετρα πορείας, φτάνουμε σε διασταύρωση μονοπατιών (ας πούμε). Βρισκόμαστε στα 1.115 μέτρα υψόμετρο.
Συνεχίζοντας αριστερά στο διαμορφωμένο μονοπάτι , θα οδηγηθούμε με ασφάλεια, πρώτα μέσα στο δάσος με τις οξιές και, στη συνέχεια, αφού κατηφορίσουμε την πέτρινη σκάλα και περάσουμε σύρριζα τη βάση των βράχων, ανηφορίζουμε για να φτάσουμε στη σπηλιά της Βοσκοβρύσης (οι ντόπιοι την ονομάζουν Βοσκότρυπα ή Τσομπάν σουί).
Ο δικός μας στόχος, όμως, είναι η κορυφή Αυγό του Παγγαίου, με υψόμετρο 1.835 μέτρα.
Ακολουθούμε, λοιπόν, την κατεύθυνση (ανατολικά) που μας δείχνει μια ταμπέλα με την επιγραφή «ΑΥΓΟ», που είναι καρφωμένη πάνω στον κορμό μιας οξιάς, ακριβώς στο ύψος της διασταύρωσης, που περιγράψαμε παραπάνω.
Στο σημείο αυτό εγκαταλείπουμε το διαμορφωμένο μονοπάτι της Μεσορόπης και μπαίνουμε στο δεύτερο κομμάτι της διαδρομής, συνεχίζοντας δεξιά.
Χωρίς εμφανές μονοπάτι και χωρίς σήμανση, κινούμαστε με κατεύθυνση ανατολική. Με έντονα ανηφορική πορεία, προσπερνάμε από δεξιά τη συστάδα των δέντρων που βρίσκεται μπροστά μας και κατευθυνόμαστε στο δεξιότερο και ψηλότερο σημείο της πλαγιάς, μέχρι το ύψος των 1.200 μέτρων (υπάρχουν κορδέλες και πιο ψηλά πάσσαλοι που δείχνουν τη σωστή πορεία, αν είστε τυχεροί και δεν έχουν χαθεί μέσα στις φτέρες).
Στο σημείο αυτό τραβερσάρουμε την πλαγιά, προσπερνώντας τα πρώτα δένδρα και αμέσως κατηφορίζουμε προς το ρέμα με βορειοανατολική κατεύθυνση προσέχοντας να ακολουθούμε τις κορδέλες και τα κόκκινα σημάδια στα βράχια.
Με στόχο την απέναντι πλαγιά, προσπερνάμε το ρέμα «Άμμος» και αρχίζουμε να ανηφορίζουμε για να μπούμε σ’ ένα καταπληκτικό δάσος με οξιές.
Στα πρώτα δένδρα διακρίνεται το φαρδύ, σηματοδοτημένο μονοπάτι που θα πρέπει να ακολουθήσουμε, να τραβερσάρει τη δασωμένη πλαγιά.
Στη συνέχεια όμως θα πρέπει να το εγκαταλείψουμε και να ακολουθήσουμε μικρότερο μονοπάτι που μας οδηγεί έξω από το δάσος, ανεβαίνοντας την απότομη και γυμνή τώρα πια πλαγιά, ακολουθώντας τους μεταλλικούς πασσάλους.
Μετά από μια γερή κόντρα στην χορταριασμένη πλαγιά, το μονοπάτι τραβερσάρει δεξιά και στη συνέχει ανηφορίζει γλυκά με ανατολική κατεύθυνση μέχρι την απέναντι ράχη στα 1.470 μέτρα υψόμετρο.
Τραβερσάρουμε για άλλα 15’ σε μια πλαγιά γεμάτη φτέρες παράλληλα με το δρόμο που βρίσκεται ψηλότερα, προσπερνάμε μικρό ρέμα και ανηφορίζουμε λίγο για να βγούμε στον ασφαλτοστρωμένο δρόμο που έρχεται από Ελευθερούπολη, δίπλα σε δάσος με πεύκα.
Στρίβουμε αριστερά ακολουθώντας το δρόμο για 400 μέτρα και πάνω σε αριστερή στροφή τον αφήνουμε, ανηφορίζοντας δεξιά σε μικρή ρεματιά.
Λίγο πιο πάνω βγαίνουμε σε κακοτράχαλο χωματόδρομο, που έρχεται από το καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. Καβάλας.
Στη συνέχεια, περπατάμε για περίπου 400 μέτρα στον χωματόδρομο έχοντας στ’ αριστερά μας τον απότομο κώνο της κορυφής Αυγό.
Στο ύψος δεξιάς στροφής, τον αφήνουμε και ανηφορίζουμε στ’ αριστερά μας για την τελική ανάβαση. Σύντομα, θα συναντήσουμε τα πρώτα κόκκινα σημάδια στα βράχια.
Είναι τα σημάδια του απότομου μονοπατιού που θα μας ανεβάσει στην κορυφή Αυγό του Παγγαίου, σε υψόμετρο 1.835 μέτρων, με τον εντυπωσιακό μεταλλικό σταυρό.
Μετά από 5 ½ ώρες επίπονης πορείας συνολικού μήκους 10 χιλιομέτρων, απολαμβάνουμε τη θέα προς τις κορυφές Μάτι (1.956 μ. – η ψηλότερη κορυφή του Παγγαίου) και Τρίκορφο (1.941 μ.) στα βορειοδυτικά, του Φαλακρού στα βόρεια, της Νικίσιανης και του κάμπου των Φιλίππων στα βορειοανατολικά, της Θάσου και της κορυφής του Σάου της Σαμοθράκης στα ανατολικά, του Άθω στα νότια, του Στρυμονικού κόλπου και του κόλπου της Ιερισσού στα δυτικά-νοτιοδυτικά.
Δεν ξέρω αν τα λόγια και οι εικόνες στις δύο αναρτήσεις που αφιέρωσα στο Παγγαίο όρος είναι αρκετά για να περιγράψουν το μεγαλείο αυτού του απομονωμένου ορεινού όγκου της Μακεδονίας.
Διαβάστε ακόμα:
Παγγαίον όρος, το χρυσοφόρο βουνό
Ξέρω, όμως, πολύ καλά ότι όλα τα χρόνια της ενασχόλησής μου με την ορειβασία, ο τρόπος που προσέγγισα τα βουνά και την φύση δεν ήταν με όρους lifestyle και αυτοπροβολής.
Για μένα, κάθε ανάβαση σ’ ένα βουνό είναι κι ένα μάθημα ταπεινότητας, ένα προσκήνυμα στο αιώνιο, σιωπηλό μεγαλείο του.
Αγαπητέ αναγνώστη, αν τα μυστικά της σιωπής αυτού του βουνού δεν σου αποκαλύφθηκαν, μην αποθαρρύνεσαι.
Η ψυχή σου μπορεί να έχει συνηθίσει στην ασχήμια και τον θόρυβο και ίσως χρειαστεί λίγο χρόνο για να προσαρμοστεί στη σιωπή.
Ίσως θα πρέπει να χαθείς, ν’ αδειάσεις το μυαλό από σκέψεις. Κι ίσως τότε μπορέσεις ν’ ακούσεις τον χτύπο της καρδιάς σου.
Πηγές
