Πεζοπορώντας στα ψηλώματα του Βέρμιου

Καθώς πάτησα το πόδι μου στο νοτισμένο χώμα του βουνού, βγαίνοντας από το αυτοκίνητο, ένιωσα τη γη να πάλλεται από κάτω, όπως πάλλεται μια καρδιά ανυπόμονη που λαχταρά να ξεκινήσει ένα ακόμη ταξίδι περιπλάνησης στους ορεινούς όγκους της πατρίδας μας.

Είναι ο παλμός της καρδιάς μου. Έτσι χτυπά κάθε φορά που έρχομαι για πρώτη φορά σ’ επαφή μ’ ένα άγνωστο βουνό.

Και κάθε φορά, νιώθω μέσα μου τον ίδιο παλμό. Σα ν’ αγωνίζεται η καρδιά μου να διασχίσει ένα απάτητο μονοπάτι προς το φως, αφήνοντας πίσω της την σκοτεινιά της μίζερης μικροαστικής ζωής.

Είναι κι εκείνη η μυρωδιά, η φθινοπωρινή. Εκείνη η μυρωδιά που δεν χορταίνεις να ρουφάς, μέχρι να πλημμυρίσει με την ευωδιά της κάθε σπιθαμή του κορμιού σου.

Ανόητες φλυαρίες θα πεις. Αλλά, έτσι είναι το φθινόπωρο. Τέτοια επίδραση έχει στην ψυχοσύνθεσή μου. Γεννά μέσα μου τον ποιητή (Φανφάρα;).

Μη βιάζεσαι να με κρίνεις αυστηρά, αγαπητέ αναγνώστη. Δεν ξέρω πώς θ’ αντιδρούσες εσύ, αν βρισκόσουν ένα ηλιόλουστο φθινοπωρινό πρωινό περιτριγυρισμένος από χρυσαφένιες οξιές.

Και που μπορεί να συμβαίνουν όλα αυτά τα ωραία; Μα φυσικά σε κάποιο βουνό της Μακεδονίας, το βασίλειο της οξιάς.

Δεν μπορεί να υπάρξει, θεωρώ, τελειότερος συνδυασμός. Εκεί ψηλά, στα βόρεια σύνορά μας, μπορεί να θαυμάσει κανείς τα ωραιότερα φθινοπωρινά τοπία.

Προορισμός αυτή τη φορά το Βέρμιο. Ένας εκτεταμένος ορεινός όγκος που απλώνεται στους νομούς Ημαθίας, Κοζάνης και Πέλλας.

Η ψηλότερη κορυφή του, ο Χαμήτης έχει υψόμετρο 2.062 μ., ενώ άλλες ψηλές κορυφές του συγκροτήματος είναι ο Τσανάκης (2.048 μ.), η Μαύρη Πέτρα (2.024 μ.), η Βουλγάρα (2.022 μ.), ο Τρούλος (2.013 μ.), η Γραμμένη Πέτρα (1.993 μ.), το Παλάτι (1.891 μ.) και πολλές άλλες επώνυμες και ανώνυμες.

Μερικές απ’ αυτές είχαμε σκοπό να τις πατήσουμε κατά τη διάρκεια της κυκλικής διάσχισης του ορεινού όγκου, που είχαμε σχεδιάσει.

Το Βέρμιο είναι ένας προστατευόμενος βιότοπος του Natura 2000, κατά μία έκτακτη 254 τ.χλμ., άρα η ιδανικότερη τοποθεσία για το φύτεμα φαραωνικών αιολικών εγκαταστάσεων.

Αν θεωρείτε σαρκαστικό και ειρωνικό το ανωτέρω σχόλιο, μάλλον θα πρέπει να αναθεωρήσετε.

Γιατί, η αλήθεια είναι ότι το Βέρμιο στενάζει ήδη κάτω από τον αιολικό ζυγό και το μέλλον του προοιωνίζεται ακόμη πιο ζοφερό.

Ο προγραμματισμός περιλαμβάνει την τοποθέτηση δεκάδων νέων ανεμογεννητριών στο βουνό (πάνω από 70), θηριώδους μεγέθους (ύψους άνω των 200 μέτρων), σε υψόμετρα από 1.700 έως 2.000 μέτρα.

Δηλαδή, θα σαρωθεί όλο το αλπικό κομμάτι του βουνού με τα υπέροχα ψευδαλπικά λιβάδια, με την μεγάλη φυτοποικιλότητα, με πολλά είδη που είναι ενδημικά ή και σπάνια.

Αυτά τα απειλούμενα «ψηλώματα» του βουνού αποφασίσαμε να περπατήσουμε και να μεταφέρουμε στην οθόνη του υπολογιστή σας λίγη από την ιδιαίτερη γοητεία τους.

Το ταξίδι ξεκινάει από το χώρο στάθμευσης οχημάτων του χιονοδρομικού κέντρου 3-5 Πηγάδια, σε υψόμετρο 1.430 μέτρων.

Το χιονοδρομικό κέντρο βρίσκεται στη δυτική πλευρά του Βέρμιου και απλώνεται σε υψόμετρο από 1.430 έως 2.005 μέτρα. Απέχει 17 χιλιόμετρα από τη Νάουσα.

Γιατί ονομάστηκε όμως έτσι; Για τα πηγάδια που υπάρχουν; Και τελικά πόσα είναι αυτά; Τρία ή πέντε;

Στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κανένα! Ονομάστηκε έτσι γιατί στην βάση του χιονοδρομικού, χαμηλά δηλαδή στα 1.430 μέτρα υψόμετρο υπάρχουν τρεις πηγές, ενώ ψηλότερα στα 1.800 μέτρα υπάρχουν πέντε πηγές, κάτι που οι περισσότεροι δεν γνωρίζουν και αναρωτιούνται πού βρίσκονται αυτά τα πηγάδια.

Στο ξεκίνημα της κυκλικής διάσχισης κινούμαστε στα δεξιά ενός γηπέδου ποδοσφαίρου και στη συνέχεια ανηφορίζουμε στη πίστα «Παράδεισος».

Μετά από 800 μέτρα πορείας και σε υψόμετρο 1.530 μέτρων αφήνουμε την πίστα και εισερχόμαστε στα δεξιά μας μέσα σε πυκνό δάσος οξιάς.

Είναι η αφετηρία του βαθύσκιωτου μονοπατιού με την επωνυμία «Παράδεισος». Υπάρχει χαρακτηριστικό κόκκινο βέλος σε δέντρο και ξύλινη πινακίδα.

Γρήγορα αντιλαμβανόμαστε ότι η ονομασία που δόθηκε στο μονοπάτι δεν ήταν τυχαία. Πραγματική απόλαυση το περπάτημα ανάμεσα σε αιωνόβιες οξιές που μόλις άρχιζαν να φορούν τον πολύχρωμο φθινοπωρινό τους μανδύα.

Ανηφορίζουμε ακολουθώντας την πυκνή σήμανση (κόκκινα σημάδια στα δέντρα).

(1,5 χλμ. πορεία – 45’ – 1.710 μ. υψόμετρο): Βγαίνουμε σε δευτερεύοντα δασικό δρόμο και μια ξύλινη πινακίδα που γράφει «Μαύρη Πέτρα» μας προτρέπει να τον ακολουθήσουμε. Κι αυτό κάνουμε.

Ο δρόμος αυτός καταλήγει σε κύριο δασικό δρόμο, τον οποίο ακολουθούμε στρίβοντας αριστερά.

Από το σημείο αυτό έχουμε την πρώτη οπτική επαφή με την κορυφή Μαύρη Πέτρα, η οποία παρά το ύψος της, που φτάνει τα 2.024 μέτρα, κυριολεκτικά καλύπτεται μέχρι πάνω από οξιές.

Συνεχίζουμε την πορεία μας στον κύριο δασικό δρόμο (κόβοντας δρόμο σε κάποιες φουρκέτες). Στο βάθος (στα ΒΔ) διακρίνεται τμήμα του ορεινού όγκου του Βόρα.

(3,2 χλμ. πορείας – 1ω 15’ – 1.690 μ. υψόμετρο): Αφήνουμε τον δασικό δρόμο και ανηφορίζουμε στ’ αριστερά μας σε δασωμένη πλαγιά. Στο σημείο υπάρχει χαρακτηριστική ξύλινη ταμπέλα.

Ελισσόμαστε ανάμεσα σε υπέροχες οξιές ακολουθώντας τη σήμανση του ευρωπαϊκού μονοπατιού «Ε4».

Μετά από 30’ ανηφορικής πορείας βγαίνουμε στο αλπικό τμήμα του βουνού.

Ακολουθώντας είτε τα κόκκινα σημάδια στα βράχια, είτε τα ευκολότερα περάσματα ανάμεσα στα θαμνόκεδρα, διασχίζουμε ένα εκτεταμένο οροπέδιο και φτάνουμε στη βάση της Μαύρης Πέτρας, ένας σωρός από σκουρόχρωμους βράχους που αναδύονται επιβλητικά πάνω από ένα πολύχρωμο δάσος οξιάς.

Η ενδεδειγμένη ανάβαση γίνεται από την πίσω πλευρά της κορυφής, την οποία κυκλώνουμε από αριστερά.

Εγώ αποφάσισα ν’ ανέβω από την ράχη αριστερά, αλλά γρήγορα το μετάνιωσα, μιας και βραχώθηκα κι αναγκάστηκα σε άτακτη υποχώρηση.

Μετά από 2ω 30’ και 5,1 χλμ. πορείας απολαμβάνουμε την εντυπωσιακή θέα από την κορυφή Μαύρη Πέτρα (2.024 μέτρα υψόμετρο) προς όλες τις κατευθύνσεις, αν και η περιμετρική νέφωση περιόριζε το οπτικό μας πεδίο.

Στα βόρεια δεσπόζει η οροσειρά Βόρα-Πίνοβου-Τζένας, στα δυτικά το Βίτσι κι ο Βαρνούντας, στα νότια το Άσκιο, ο υπόλοιπος ορεινός όγκος του Βέρμιου, τα Πιέρια και ο Όλυμπος.

Κατηφορίζουμε από την κορυφή με κατεύθυνση νότια, διασχίζοντας ένα υπέροχο αλπικό λιβάδι, έχοντας ως στόχο μια ανώνυμη κορυφή, που ορθώνεται μπροστά μας.

Από τα 2.000 περίπου μέτρα της κορυφής αυτής (δεν έχει κολωνάκι) μπορούμε ν’ ατενίσουμε το πέταλο των υπόλοιπων ψηλών κορυφών του Βέρμιου.

Συνεχίζουμε την πορεία στα αλπικά λιβάδια του βουνού, με κατεύθυνση κατά βάση ΝΔ.

Επόμενος σταθμός η κορυφή Χαμίτης με τους εντυπωσιακούς βράχους, η οποία με υψόμετρο 2.062 μέτρα είναι η ψηλότερη του Βέρμιου. Μέχρι στιγμής έχουμε διανύσει 8 χιλιόμετρα σε 3ω 30’.

Η πορεία μας στο μεγαλειώδες πέταλο των κορυφών συνεχίζεται. Περνάμε δεξιά από ένα χαρακτηριστικό πετρόχτιστο εικονοστάσι (;) και με ευκολία προσεγγίζουμε το κολωνάκι της κορυφής Τσανάκης ή Τσανακτσής στα 2.048 μέτρα υψόμετρο. Έχουμε ήδη διανύσει 9,7 χιλιόμετρα σε 4ω 15’.

Η θέα προς τα νότια από την κορυφή Τσανάκης είναι επιβλητική. Στους πρόποδες του βουνού απλώνεται ένα μεγάλο οροπέδιο, τα «Καλύβια Μεγάλου Ρεύματος», ενώ στο βάθος διακρίνονται τα Πιέρια και οι ψηλές κορυφές του Ολύμπου.

Ο ανεμολογικός ιστός που έχει τοποθετηθεί δίπλα στην κορυφή, αποτελεί θλιβερό μάρτυρα του ζοφερού μέλλοντος που επιφυλάσσουν στο βουνό.

Στη συνέχεια κατευθυνόμαστε προς την κορυφή Βουλγάρα, η οποία «φιλοξενεί» κεραίες κινητής τηλεφωνίας και πολλές άλλες αντιαισθητικές εγκαταστάσεις του χιονοδρομικού κέντρου.

Έχει πολύ ενδιαφέρον να επισκεφτείτε κάποια στιγμή τις εγκαταστάσεις ενός χιονοδρομικού κέντρου χωρίς χιόνια. Θ’ ανοίξει η ψυχή σας.

Την προσπερνάμε γρήγορα και ακολουθώντας για λίγο έναν κακοτράχαλο δασικό δρόμο φτάνουμε στη βάση της ράχης της κορυφής Τρούλος, η οποία ορθώνεται απότομα μπροστά μας.

Μετά από 5ω 15’ βρισκόμαστε στην κορυφή Τρούλος του Βερμίου, στα 2.013 μέτρα υψόμετρο. Μέχρι στιγμής έχουμε διανύσει 12,8 χλμ.

Κάνουμε ένα σύντομο πέρασμα από την δίδυμη κορυφή του Τρούλου, η οποία φιλοξενεί το μνημείο ενός άτυχου ορειβάτη και στη συνέχεια κατηφορίζουμε (με κατεύθυνση βόρεια) την χορταριασμένη πλαγιά στα δεξιά της κορυφογραμμής, ώσπου πέφτουμε πάνω στα κόκκινα σημάδια του μονοπατιού που θα μας κατεβάσει στο σημείο της αφετηρίας μας.

Το μονοπάτι περνάει από ένα μικρό διασελάκι, κατηφορίζει την πλαγιά και εισέρχεται σε ένα πυκνό δάσος οξιάς.

Προσέξτε μη χάσετε την είσοδο του μονοπατιού γιατί έχει κλείσει λίγο από την οργιώδη βλάστηση και τα σημάδια δεν διακρίνονται εύκολα.

Η κατάβαση μέσα στο πυκνό δάσος οξιάς ήταν πραγματικά απολαυστική.

Διασχίζουμε κάθετα έναν δασικό δρόμο και μετά από 10 λεπτά φτάνουμε στη βάση του χιονοδρομικού κέντρου 3-5 πηγάδια, ολοκληρώνοντας μια μεγαλειώδη διάσχιση 16,5 χιλιομέτρων μετά από 6ω 30’.

Ως επίλογο σ’ αυτό το μικρό αφιέρωμα στο αλπικό μεγαλείο του Βερμίου που απειλείται από την αιολική λαίλαπα, θα παραθέσω τα σοφά λόγια του μεγάλου Αμερικανού συγγραφέα και φιλοσόφου Χένρι Ντέιβιντ Θόρο:

«Πήγα στα δάση, γιατί ήθελα να ζήσω λεύτερος, γιατί ήθελα ν’ αντικρίζω μόνο την ουσία της ζωής, και ήθελα να δοκιμάσω, αν μπορώ να μάθω εκείνο που είχα χρέος να διδάξω. Και τότε ένοιωσα πως, ενώ πήγα να πεθάνω κοντά τους δεν είχα ακόμη ζήσει».