Molto Μπέλλες

Τμήμα της μακρόσυρτης κορυφογραμμής του Μπέλλες, όπως φαίνεται από την περιοχή του Κιλκίς

Μια απέραντη κι επιβλητική κορυφογραμμή, μήκους 60 χλμ. και πλάτους 7-9 χλμ., οι πρόποδες της οποίας βρέχονται από τα κρυστάλλινα νερά δύο λιμνών, της Δοϊράνης και της Κερκίνης, και τις απότομες πλαγιές της στολισμένες με υπέροχα δάση οξιάς και γραφικά χωριουδάκια.

Για όσους δεν το έχουν καταλάβει ακόμη, αναφέρομαι στον ορεινό όγκο του Μπέλλες, το ιδιαίτερο αυτό βουνό της μακεδονικής γης.

Η οροσειρά του Μπέλλες ή Κερκίνη βρίσκεται στα βόρεια των νομών Σερρών και Κιλκίς και απλώνεται κατά μήκος των συνόρων της Ελλάδας με την Βουλγαρία και την Π.Γ.Δ.Μ. Αυτή είναι η διαχωριστική γραμμή που ορίζει τα σύνορά μας από τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Τα σύνορα των τριών χωρών συμπίπτουν στη θέση “Τριεθνές”, σε υψόμετρο 1.883 μέτρα.

Η ψηλότερη κορυφή του ονομάζεται Καλαμπάκα ή Radomir, και φτάνει σε υψόμετρο τα 2.030 μ., ενώ το γενικότερο υψόμετρο ποικίλει μεταξύ των 300 και 1.900 μέτρων πάνω από το επίπεδο της θάλασσας.

Το Μπέλλες εκτείνεται από τα δυτικά προς τα ανατολικά, αρχίζοντας με χαμηλές μαλακές καμπύλες στις όχθες της λίμνης Δοϊράνης και τελειώνει πάνω στον ρου του Στρυμόνα, που το χωρίζουν από το όρος Άγγιστρο (όπου και τα Οχυρά Ρούπελ) και πιο ανατολικά από το όρος Όρβηλος.

Τα χωριά που στολίζουν τις πυκνόφυτες πλαγιές του είναι αρκετά: Καστανούσα, Πλατανάκια, Μακρινίτσα, Άνω και Κάτω Πορόια, Ακριτοχώρι, Μανδράκι, Νεοχώρι, Βυρώνεια, Νέο Πετρίτσι, Κερκίνη, Ροδόπολη κ.α.

Τα Άνω Πορόια και οι συννεφιασμένες ακρώρειες του Μπέλλες

Το όρος Κερκίνη είναι γνωστό από την αρχαιότητα με αυτήν την ονομασία και σύμφωνα με τον Θουκυδίδη ήταν ακατοίκητο.

Ο Θουκυδίδης μνημονεύει το βουνό στην περιγραφή της πορείας του Σιτάλκη, βασιλιά των Θρακών Οδρυσών, κατά την εκστρατεία του εναντίον της Μακεδονίας το 429 π.Χ.

Επίσης, ταυτίζεται με τον Όρβηλο ή καλύτερα αποτελούσε παρακλάδι του, αφού σύμφωνα με τον Ηρόδοτο υψωνόταν πλάι στην αρχαία λίμνη Πρασιάδα (σημ. Δοϊράνη).

Η ονομασία Μπέλλες δόθηκε αργότερα και υπάρχουν δύο εκδοχές για την προέλευσή της. Η μία εκδοχή είναι ότι έχει προέλευση σλαβική και σημαίνει ‘λευκό’.

Η άλλη εκδοχή είναι ότι είναι βλάχικη ονομασία (γλώσσα λατινογενής) και σημαίνει το “ωραίο βουνό” (“bella montagna”).

Πανοραμική λήψη της λίμνης Κερκίνης από τις πλαγιές του Μπέλλες

Η περιοχή υπήρξε το πεδίο της μάχης του Κλειδιού το 1014 μ.Χ., η οποία αποδείχθηκε σημαντική για την πτώση της Πρώτης Βουλγαρικής Αυτοκρατορίας, ενώ υπήρξε θέατρο μαχών κατά τη Γερμανική εισβολή στην Ελλάδα στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Συγκεκριμένα, στην περιοχή του Μπέλλες εκδηλώθηκε η πρώτη επίθεση των Γερμανών κατά της χώρας μας στις 6 Απριλίου του 1941.

Από τα Άνω Πορόια κατάγονταν ο λοχίας Δημήτρης Ίτσιος, επικεφαλής του Πολυβολείου Π8 που βρισκόταν στο Μπέλλες.

Το πολυβολείο είχε αναλάβει να καλύψει την οπισθοχώρηση των Ελληνικών στρατευμάτων. Ο Ίτσιος έκανε το καθήκον του καθηλώνοντας τους Γερμανούς μέχρι που τελείωσαν τα πυρομαχικά και μετά παραδόθηκε.

Τότε ο Γερμανός αξιωματικός, επικεφαλής των εισβολέων, τον εκτέλεσε εν ψυχρώ. Αυτό ήταν το πρώτο έγκλημα πολέμου των Ναζί στην Ελλάδα. Η προτομή του ηρωικού λοχία βρίσκεται σήμερα στην πλατεία των Άνω Ποροϊων.

Η κορυφή Καλαμπάκα από τη βόρεια πλευρά της Βουλγαρίας (Photo © Deyan Vasilev/Wikipedia)

Τα πετρώματα του βουνού, κατά βάση κρυσταλλικά, σχηματίζουν απότομες πλαγιές που τις ποτίζουν άφθονα ρέματα.

Οι ψηλές κορυφές του είναι γυμνές με ελάχιστο πράσινο (θαμνόκεδρα). Η απουσία βραχωδών σχηματισμών έχει ως αποτέλεσμα τη δασοκάλυψη του βουνού κυρίως στη μεσαία και κατώτερη ζώνη από πλατάνια, καστανιές και βελανιδιές. Στα ψηλότερα συναντώνται πυκνά δάση πεύκων, οξιάς και σημύδας.

Επίσης, αξιόλογη είναι και η πανίδα της περιοχής. Από τα θηλαστικά είναι γνωστό ότι υπάρχουν στην περιοχή λύκοι, ελάφια, ζαρκάδια, αλεπούδες, κουνάβια, σκίουροι, λαγοί και αγριόχοιροι.

Όσον αφορά την ορνιθοπανίδα, σπάνια είδη πουλιών που έχουν επισημανθεί στην περιοχή είναι ο μαυροπελαργός, ο σφηκιάρης, το σαΐνι, ο χρυσαετός και περιστασιακά ο θαλασσαετός, ο σπιζαετός και το όρνιο.

Φαίνεται πως το βουνό αυτό κρύβει πολλές εκπλήξεις όσον αφορά τα αμφίβια, τα ερπετά, τα μικροθηλαστικά και τα ασπόνδυλα.

Μέχρι πρόσφατα, η ανάβαση στο βουνό απαιτούσε άδεια από τον στρατό, και μ’ αυτόν τον παράδοξο, αλλά τελικά αποτελεσματικό τρόπο το οικοσύστημα διατηρούνταν σε πολύ καλή κατάσταση.

Σήμερα, ιδίως μετά την εκτίναξη της τιμής του πετρελαίου θέρμανσης, το δασικό σύμπλεγμα του βουνού ξυλεύεται από τους ντόπιους με εντατικούς ρυθμούς.

Παράλληλα, οι πληθυσμοί των ζώων (ελάφια, ζαρκάδια, λύκοι) μειώνονται δραματικά λόγω του ανεξέλεγκτου και παράνομου κυνηγιού.

Παρόλα αυτά, το όρος Κερκίνη εξακολουθεί να αποτελεί σημαντικό βιότοπο και έχει προταθεί να ανακηρυχθεί Εθνικός Δρυμός, ενώ έχει χαρακτηριστεί ως Βοτανικός Παράδεισος με ιδιαίτερο ενδιαφέρον και συμπεριλαμβάνεται στις περιοχές Natura 2000.

Η κορυφογραμμή του Μπέλλες κρυμμένη μέσα στα καταιγιδοφόρα σύννεφα. Άποψη από τη λίμνη Κερκίνη.

Για τους Αθηναίους ορειβάτες, μια επίσκεψη στην περιοχή του Μπέλλες είναι μια δύσκολη υπόθεση. Η μεγάλη απόσταση που πρέπει να διανυθεί απαιτεί χρόνο και προπαντώς χρήμα, που στις μέρες μας είναι δυσεύρετο.

Η πιο οικονομική επιλογή είναι η συμμετοχή σε μια εξόρμηση ενός αθηναϊκού ορειβατικού συλλόγου. Μετά μεγάλης μου, όμως, λύπης έχω παρατηρήσει ότι το Μπέλλες σπανίως συμπεριλαμβάνεται στα προγράμματά τους.

Για μένα τα πράγματα είναι λίγο διαφορετικά. Όχι βέβαια ότι μου περισσεύει ο χρόνος και το χρήμα, αλλά μπορεί να είμαι γέννημα-θρέμα της Αθήνας, τυγχάνει όμως να κατάγομαι απ’ αυτήν την ακριτική γωνιά της Ελλάδας, και ένα κομμάτι της ζωής μου το έχω ζήσει εκεί.

Εκ των πραγμάτων, λοιπόν, δεν μπορώ να είμαι αντικειμενικός κριτής. Πιστεύω, όμως, ότι δεν υπάρχει άνθρωπος που δεν θα αισθανθεί δέος όταν αντικρίσει από μακριά αυτήν την επιβλητική κορυφογραμμή, που σαν θεόρατο τείχος ορθώνει το ανάστημά της και φράζει τον προς Βορρά ορίζοντα.

Η ανάβαση στην ψηλότερη κορυφή του Μπέλλες, την Καλαμπάκα, αποτελεί μια γοητευτική ορειβατική πρόκληση.

Μπορεί να μην παρουσιάζει τεχνικές δυσκολίες, αλλά απαιτεί πολύ κόπο για να καλυφθούν τόσο η μεγάλη υψομετρική διαφορά όσο και η απόσταση.

Η ιδιαιτερότητα της ανάβασης σ’ αυτό το βουνό έγκειται στο γεγονός ότι τα σημεία εκκίνησης βρίσκονται σε χαμηλά υψόμετρα, με προϋπόθεση βέβαια ότι δεν θα υπάρξει προώθηση σε μεγαλύτερα υψόμετρα με τη χρήση μηχανοκίνητων μέσων 4Χ4, και με εξαίρεση την ανάβαση από την πλευρά των Άνω Ποροϊων (σημείο εκκίνησης στα 500 μ. υψόμετρο δίπλα στο πεστροφείο). Τα Άνω Πορόια, όμως, θα μας απασχολήσουν σε μελλοντική ανάρτηση.

Η λίμνη Κερκίνη λίγο πριν την κορυφή Καλαμπάκα

Τα πλησιέστερα στην κορυφή χωριά είναι το Μανδράκι και το Νεοχώρι. Την ανάβαση από το Μανδράκι δεν την έχω επιχειρήσει.

Πάντως, έχω διαβάσει ότι είναι λίγο προβληματική, λόγω των δύσβατων και ασαφών μονοπατιών.

Αντίθετα, από το Νεοχώρι η ανάβαση είναι μεν απαιτητική, αλλά γίνεται σε ευδιάκριτα και καλοσηματοδοτημένα μονοπάτια και δασικούς δρόμους.

Αν ξεκινήσετε οδικώς με το αυτοκίνητό σας από την Αθήνα με προορισμό το Νεοχώρι του Δήμου Σιντικής στο νομό Σερρών, θα πρέπει να διανύσετε 600 χλμ. σε 7 ώρες περίπου, ενώ θα πρέπει να υπολογίσετε ότι γύρω στα 100 ευρώ θα πετάξουν από το πορτοφόλι σας για να καλυφθούν τα έξοδα μετακίνησης (βενζίνη και διόδια). Κι όλα αυτά μόνο για να πάτε.

Το Νεοχώρι είναι χτισμένο σε υψόμετρο 100 μ. στους πρόποδες του Μπέλλες και έχει 500 κατοίκους.

Η φύση υπήρξε γενναιόδωρη απέναντι στο χωριό, μιας και απλώνεται ανάμεσα σε δύο αριστουργήματά της.

Στα βόρεια δεσπόζουν οι απότομες δασωμένες πλαγιές του βουνού, ενώ στα νότια η θέα της υπέροχης λεκάνης της λίμνης Κερκίνης, κυριολεκτικά κόβει την ανάσα.

Για περισσότερες πληροφορίες γύρω από τη λίμνη Κερκίνη, μπορείτε να διαβάσετε μια παλαιότερη ανάρτησή μου με τίτλο “Οδοιπορικό στη λίμνη Κερκίνη”.

Αφού, λοιπόν, φτάσουμε στο Νεοχώρι, θα πρέπει να αναζητήσουμε την εκκλησία του Αγίου Ραφαήλ.

Εκεί τελειώνει ο ασφαλτόδρομος και ξεκινάει ένας χωματόδρομος που σηματοδοτεί την έναρξη της πορείας μας.

Στο ξεκίνημα της διαδρομής

Ακολουθώντας αυτόν τον χωματόδρομο, υπάρχει η δυνατότητα προώθησης με αυτοκίνητο (ακόμη και συμβατικό -με πολύ προσοχή όμως) λίγο πάνω από το χωριό, μέχρι το σημείο όπου υπάρχει μια περιφραγμένη δεξαμενή νερού (στα 180 μ. υψόμετρο). Από αυτό το σημείο ξεκινάει και η δική μου καταγεγραμμένη διαδρομή.

Στο εκκλησάκι της Αγ. Παρασκευής

Στο εκκλησάκι του Αγ. Γεωργίου. Το κόκκινο βέλος δείχνει την πορεία που πρέπει να ακολουθήσουμε.

Ακολουθώντας ως επί τω πλείστον δευτερεύοντες δασικούς δρόμους, περνάμε από τα εκκλησάκια της Αγ. Παρασκευής και του Αγ. Γεωργίου. Και στις δύο εκκλησίες υπήρχε βρύση, αλλά δεν έτρεχε νερό.

Βαθύσκιωτα τμήματα του μονοπατιού

Στα 425 μ. υψόμετρο και αφού έχουμε διανύσει 2,4 χλμ., αφήνουμε τον δευτερεύοντα δασικό δρόμο που κινούμασταν και στρίβουμε αριστερά σε πολύ στενό δασικό δρομάκι.

Μετά από 2 ώρες πορείας, φτάνουμε στα 800 μ. υψόμετρο (4,3 χλμ.), βγαίνουμε σε κύριο χωματόδρομο, στρίβουμε αριστερά και μετά από 150 μ. στρίβουμε δεξιά σε ανηφορικό χωματόδρομο (δες τις παρακάτω εικόνες).

Βρισκόμαστε στα 800 μ. υψόμετρο και αφήνουμε τον κύριο χωματόδρομο ανηφορίζοντας σε δευτερεύοντα δασικό δρόμο

Πορεία σε ανηφορικό χωματόδρομο

Στα 970 μ. υψόμετρο ή στα 5,3 χλμ. πορείας βγαίνουμε σε κύριο δασικό δρόμο, τον οποίο διασχίζουμε κάθετα και ανηφορίζουμε σε δασωμένη πλαγιά. Ουσιαστικά, ανεβαίνουμε την αριστερή ράχη του Κουτσορέματος.

Σε υψόμετρο 1.280 μ. και μετά από 3,5 ώρες πορείας (6,9 χλμ.) βγαίνουμε σε ξέφωτο, απ’ όπου έχουμε θέα προς τα δυτικά.

Θέα προς τα δυτικά. Διακρίνεται η λίμνη Δοϊράνη και αμυδρά οι κορυφογραμμές της Τζένας και του Πίνοβου.

Ακολουθώντας τη σήμανση θα βγούμε σταδιακά στην υποαλπική και αλπική ζώνη (από τα 1.400 μ. υψόμετρο και πάνω). Εξαιρετική η θέα προς τη λίμνη Κερκίνη και τον κάμπο της Ροδόπολης.

Στον κόκκινο κύκλο είναι το Νεοχώρι

Ατενίζοντας την κορυφογραμμή του Μπέλλες

Νερό στο μονοπάτι δεν βρήκα (μόνο κάτι στέρνες που ποτίζουν ζώα). Περίπου στα 1.300 μ. υψόμετρο υπάρχει μια πράσινη μεταλλική ταμπέλα που γράφει <<ΝΕΡΟ>>, αλλά δεν πήγα να ελέγξω.

Η δυτική πλευρά της κορυφογραμμής

Ανηφορίζοντας διακρίνεται στα δεξιά μας η κορυφή Ορόσημο, με υψόμετρο 1.587 μ., απ’ όπου ξεκινάει η βραχώδης ράχη που θα μας οδηγήσει στην κορυφή Καλαμπάκα.

Πορεία προς την κορυφή Ορόσημο (1.587 μ.)

Η Κερκίνη και οι παραλίμνιες περιοχές της από την κορυφή Ορόσημο

Η Κερκίνη λίγο πάνω από το Ορόσημο

Η ανατολική πλευρά της κορυφογραμμής

Το περπάτημα πάνω στη ράχη δεν είναι εύκολη υπόθεση. Τα βράχια και τα θαμνόκεδρα δυσκολεύουν την πορεία μας. Θα χρειαστεί 1,5 ώρα περίπου για την ανάβαση από το Ορόσημο στην κορυφή Καλαμπάκα.

Αξιολογώντας το πεδίο που υπάρχει στη ράχη, συμπεραίνω ότι καλύτερα θα ήταν να περπατηθεί χιονισμένη.

Η Κερκίνη από την ψηλότερη κορυφή του Μπέλλες

Θέα προς τα ανατολικά

Θέα προς τα δυτικά, όπου διακρίνεται η Δοϊράνη

Θέα προς την Βουλγαρία. Στην πάνω φωτογραφία διακρίνεται στο βάθος το όρος Ograzhden, ενώ στην κάτω φωτογραφία στο βάθος φαίνεται αμυδρά η οροσειρά του Pirin.

Πανοραμική λήψη προς Βορρά (Βουλγαρία)

Θέα προς Νότο

Επιστροφή από τα ίδια στο Νεοχώρι. Υπολογίστε ότι θα χρειαστούν γύρω στις 6 ώρες για να καλυφθεί η υψομετρική διαφορά των 1.900 μ. περίπου και άλλες 4 ώρες για την κατάβαση (τα νούμερα αυτά ποικίλουν ανάλογα με τις δυνατότητες του καθενός).

Συνεπώς, χρειάζεται μεγάλη διάρκεια ημέρας για να πραγματοποιηθεί η συγκεκριμένη ανάβαση.

Το συνολικό μήκος της διαδρομής είναι 18 χλμ. Η πορεία μας είναι κατά βάση με κατεύθυνση βόρεια και κινούμαστε σε μονοπάτια και δασικούς δρόμους.

Η σήμανση είναι κιτρινοκόκκινα ταμπελάκια στα δέντρα, κόκκινες κορδέλες κρεμασμένες στα κλαδιά, ενώ στο αλπικό τμήμα της διαδρομής υπάρχουν και μεταλλικά κολωνάκια.

Χάρτης της διαδρομής

Σημείωση: Η καταγραφή του gps σταματάει στην κατάβαση μέχρι την κορυφή Ορόσημο.

Τέλος, θα ήθελα να αναφέρω ότι οι καιρικές συνθήκες στο Μπέλλες είναι αρκετά ευμετάβλητες, ενώ τους χειμερινούς μήνες μπορούν να γίνουν και ιδιαίτερα σκληρές.

Κι επειδή στο βουνό δεν περπατάμε μόνο με τα πόδια, αλλά πάνω απ’ όλα περπατάμε με το μυαλό, ας τα έχουμε όλα αυτά υπόψη μας, έτσι ώστε κάθε μας εξόρμηση στα αγαπημένα μας βουνά να είναι μια πραγματική απόλαυση.

Πηγές
wikipedia.org
mouries.gr

Μπορεί επίσης να σας αρέσει...