Ορειβασία και πρόγνωση καιρού

Γκιώνα

Η πρόγνωση του καιρού έχει βασική σημασία για τις δραστηριότητες του ανθρώπου. Αυτή γίνεται είτε με συγκέντρωση μετρήσεων και την επεξεργασία τους μέσω υπολογιστών είτε εμπειρικά από παρατηρήσεις πολλών ετών.

Οι μετρήσεις γίνονται για την κατανόηση της κυκλοφορίας της ατμόσφαιρας που είναι απαραίτητες για την πρόβλεψη το καιρού, σε μικρό και μεγάλο ύψος από το έδαφος.

Τέτοιες μετρήσεις, σε μικρό ύψος, συνήθως γίνονται με την χρήση οργάνων που αποτελούν μέρος αυτόνομων μετεωρολογικών σταθμών.

Με την συλλογή και επεξεργασία αυτών των μετρήσεων είναι δυνατή η πρόβλεψη των καιρικών συνθηκών σε κάποιο μέρος.

Ένας μετεωρολογικός σταθμός μπορεί να περιλαμβάνει όργανα μετρήσεως για το πρόσφατο και προηγούμενο καιρό, όπως, ταχύτητας και κατεύθυνσης ανέμου, ποσότητας, τύπου, ύψους και κατεύθυνσης κίνησης νεφών, ορατότητας, μεγίστης και ελαχίστης θερμοκρασίας του αέρα, υγρασίας, ποσότητας βροχής και ατμοσφαιρικής πίεσης.

Οι μετρήσεις στην ανώτερη ατμόσφαιρα γίνονται με την βοήθεια ραντάρ, ραδιοβολίδων, μετεωρολογικών πυραύλων, αεροσκαφών και δορυφόρων.

Η αναγνώριση της μορφής των νεφών βασίζεται σε εικόνες που περιέχει ο Παγκόσμιος Άτλας Νεφών.

Γενικές παρατηρήσεις Βαρομέτρου

♦ αν το βαρόμετρο πέφτει, περιμένουμε κακοκαιρία,
♦ αν το βαρόμετρο ανεβαίνει, περιμένουμα βελτίωση του καιρού,
♦ όταν το βαρόμετρο μεταβάλλεται, είτε προς τα πάνω είτε προς τα κάτω, σημαίνει άστατο καιρό,
♦ όταν το βαρόμετρο παραμένει σταθερό, σημαίνει εξακολούθηση του ίδιου καιρού.

Πρόγνωση καιρού με παρατηρήσεις

♦ Ο αέρας μετακινείται από περιοχές με υψηλή πίεση σε περιοχές με χαμηλή πίεση, ο θερμότερος απλώνεται και ανεβαίνει ενώ ο πιο κρύος συγκεντρώνεται από κάτω. Ο θερμός και υγρός αέρας ανεβαίνει προς τα επάνω και σε μεγαλύτερα υψόμετρα σε συνθήκες με χαμηλή θερμοκρασία συμπυκνώνεται η υγρασία και δημιουργούνται σύννεφα και ενδεχομένως βρέχει.
♦ Στις παράκτιες ή παραλίμνιες περιοχές κατά την διάρκεια της ημέρας φυσούν “αύρες” από την θάλασσα προς την στεριά. Τη νύχτα ο άνεμος αλλάζει κατεύθυνση και πνέει από την στεριά προς την θάλασσα.
♦ Οι άνεμοι συγκεκριμένης προέλευσης, σχεδόν πάντα από συγκεκριμένα καιρικά φαινόμενα.
♦ Όταν ο άνεμος είναι ισχυρός και ξηρός ο καιρός θα παραμείνει αμετάβλητος μέχρι ο άνεμος να εξασθενήσει ή να αλλάξει κατεύθυνση οπότε μπορεί να βρέξει.
♦ Αν έχει ομίχλη ή καταχνιά υπάρχει υγρασία αλλά όχι βροχή εκτός αν ενισχυθούν οι άνεμοι και διαλύσουν την ομίχλη.
♦ Τα σκούρα σταχτί σύννεφα σχηματίζονται από παγωμένους κρυστάλλους και προειδοποιούν πριν από 24 ώρες ότι πλησιάζει κακοκαιρία αν είχε ζέστη την προηγούμενη μέρα.
♦ Αδύνατα και σκόρπια μικρά σύννεφα σαν φούσκες είναι σημάδι καλού καιρού.
♦ Σύννεφα με ουρά ή πυκνά στρώματα σε μεγάλο ύψος είναι προεόρτια άφιξης χαμηλότερων νεφώσεων και βροχής.
♦ Μάζες με σύννεφα από νότια, γενικά δείχνουν να χειροτερεύουν το καιρό με βροχή.
♦ Σύννεφα σπασμένα από βόρεια δείχνουν επικράτηση ξηρασίας και καλοκαιρία.
♦ Στάσιμα σύννεφα που έχουν κυματοειδή μορφή και σχηματίζονται πάνω στις κορφές των βουνών νωρίς το απόγευμα το καλοκαίρι, οδηγούν αργά το απόγευμα ή το σούρουπο σε καταιγίδες και βροχή.
♦ Στα απομονωμένα ορεινά συγκροτήματα της χώρας μας αλλά και του εξωτερικού ο καιρός μεταβάλλεται πολύ γρήγορα ακόμα και μέσα στην ίδια μέρα μπορεί να αλλάξει πολλές φορές. Συνήθως επιδεινώνεται τις απογευματινές ώρες με καταιγίδες και χιονοθύελλες.
♦ Όταν το βαρόμετρο πέφτει περιμένουμε κακοκαιρία ενώ όταν ανεβαίνει περιμένουμε καλοκαιρία. Όταν μεταβάλλεται προς τα πάνω ή κάτω σημαίνει άστατο καιρό.
♦ Όταν ο ήλιος:
– είναι άσπρος και θαμπός περιμένουμε βροχή και σκοτεινό καιρό,
– δύει και ακτινοβολεί δια μέσου των νεφών, περιμένουμε άνεμο και κακοκαιρία,
– δύει πίσω από παχιά νέφη και ο ορίζοντας προς την ανατολή έχει μπρούτζινο χρώμα
περιμένουμε βροχή,
– είναι κοκκινωπός ή χλωμός κατά την ανατολή του, περιμένουμε κακοκαιρία,
– ο ήλιος περιβάλλετε από φωτεινούς δακτυλίους περιμένουμε βροχή ή άνεμο.
♦ Όταν η Σελήνη:
– κατά την πανσέληνο ανατέλλει με κόκκινο χρώμα περιμένουμε κακοκαιρία,
– φέγγει αμυδρά και οι κεραίες της δεν είναι ευκρινείς περιμένουμε βροχή,
– κατά την πανσέληνο ή το πρώτο τέταρτο λάμπει περιμένουμε καλοκαιρία,
– κατά τα τέταρτά της είναι όρθια περιμένουμε καλοκαιρία,
– κατά τα τέταρτά της είναι πλάγια περιμένουμε κακοκαιρία,
– η σελήνη περιβάλλετε από φωτεινούς δακτυλίους περιμένουμε βροχή ή άνεμο.
♦ Όταν τα αστέρια τρεμοσβήνουν ελαφρά περιμένουμε καλοκαιρία ενώ όταν τρεμοσβήνουν πολύ περιμένουμε κακοκαιρία.
♦ Αστραπή από βορά φέρνει άνεμο και από νότο άνεμο και βροχή.
♦ Αστραπή και βροντή φέρνει καταιγίδα.
♦ Λίγες αστραπές και πολλές βροντές συγχρόνως, φέρνουν άνεμο από την κατεύθυνση της βροχής.
♦ Γενικά οι βροντές ακολουθούνται από καταιγίδα τη νύχτα, άνεμο το πρωί και βροχή το μεσημέρι.
♦ Συγκέντρωση νεφών στην κορυφή του βουνού σημαίνει βροχή.
♦ Διάλυση των νεφών κατά την ανατολή σημαίνει καλοκαιρία.
♦ Μικρά νέφη που αυξάνουν σημαίνει βροχή, ενώ αν ελαττώνονται σημαίνει βελτίωση του καιρού.
♦ Ο ανατολικός (Α) άνεμος φέρνει συνήθως βροχή.
♦ Ο νότιος (Ν) άνεμος δυναμώνει συνήθως.
♦ Ο βορειοανατολικός (ΒΑ) πνέει το πρωί συνήθως και το βράδυ κοπάζει.
♦ Αν ο βόρειος (Β) άνεμος μεταβληθεί σε βορειοδυτικό (ΒΔ) περιμένουμε αλλαγή καιρού.
♦ Βροχή λεπτή από Ν σημαίνει μεταβολή του καιρού σε ΒΔ.
♦ Βροχή πριν το άνεμο σημαίνει γρήγορα φρεσκαδούρα.
♦ Βροχή μετά τον άνεμο σημαίνει σταθερό καιρό.

Φαλακρό

Νέφη

Το νέφος ή σύννεφο αποτελεί ορατό σύνολο υδρατμών, λεπτότατων υδροσταγονιδίων ή λεπτότατων παγοκρυστάλλων, ή συνδυασμό των προηγουμένων, που προέρχονται από την συμπύκνωση των υδρατμών που βρίσκονται στην ατμόσφαιρα.

Τα σύννεφα σχηματίζονται από ανοδικά ρεύματα αέρα που φθάνουν στα ύψη της τροπόσφαιρας, όπου εκεί ψύχονται αδιαβατικά.

Δηλαδή η ελάττωση της θερμοκρασίας του αέρα επέρχεται από την εκτόνωση αυτού και όχι από το περιβάλλον με συνέπεια να ψύχονται οι υδρατμοί και να σχηματίζονται τα νέφη.

Τα μόρια των υδρατμών ψύχονται και “κολλούν” επάνω στους πυρήνες (τα μικροσκοπικά σωματίδια της ατμόσφαιρας) σχηματίζοντας, έτσι, τα υδροσταγονίδια των νεφών.

Με τον τρόπο αυτό και με την συμπύκνωσή τους, που επέρχεται μόλις η θερμοκρασία (ψύξη) αέρος βρεθεί κάτω του σημείου δρόσου του, σχηματίζονται τα νέφη στα διάφορα ύψη της τροπόσφαιρας.

Ανώτερα Νέφη

Τα σύννεφα αυτά έχουν μέσο ελάχιστο ύψος 6000 μ. Σε αυτά ανήκουν τρία κύρια είδη οι Θύσανοι, τα Θυσανοστρώματα και οι Θυσανοσωρείτες. Αυτά τα σύννεφα αποτελούνται μόνο από παγοκρύσταλλους.

Θύσανοι (Cirrus, Ci)

Σύννεφα λεπτά, ινώδη, συνήθως λευκά, παρουσιάζουν μεγάλη ποικιλία μορφών (φτερά, λοφία, άγκιστρα κ.α.) και είναι διεσπαρμένα και ακανόνιστα.

Πριν την ανατολή και μετά την δύση του ηλίου οι θύσανοι παίρνουν χρώμα ερυθρό ή κίτρινο.

Θυσανοστρώματα (Cirrostratus, Cs)

Είναι λεπτά και λευκά και δίνουν στον ουρανό όψη γαλακτώδη. Οι ηλιακές ή σεληνιακές ακτίνες, όταν περνούν μέσα από τα σύννεφα αυτά σχηματίζουν το φαινόμενο της “άλως”.

Θυσανοσωρείτες (Cirrocumulus, Cc)

Τα σύννεφα αυτά σχηματίζουν ομάδες ή σειρές από πολυάριθμες λευκές μπάλες ή ακόμα παρουσιάζουν σχηματισμούς όμοιους με εκείνους στη λεπτή άμμο του βυθού της θάλασσας.

Συχνά σχηματίζονται μπροστά από μια αναπτυσσόμενη καταιγίδα και ως εκ τούτου χρησιμοποιούνται για την πρόβλεψη βροχής ή χιονιού εντός 12ωρου ή 24ωρου, ειδικότερα όταν ακολουθούνται από μεσαία σύννεφα.

Μέσα Νέφη

Τα σύννεφα αυτά έχουν μέσο ελάχιστο ύψος 2000 μ. και μέσο μέγιστο 6000 μ. Σ’αυτά ανήκουν δύο κύρια είδη οι Υψισωρείτες και τα Υψιστρώματα.

Υψισωρείτες (Altocumulus, Ac)

Τα σύννεφα αυτά έχουν σχηματισμούς όμοιους με τους Θυσανοσωρείτες. Παρόλα αυτά οι σχηματισμοί αυτοί είναι μεγαλύτεροι στους Υψισωρείτες.

Υψιστρώματα (Altostratus, As)

Είναι πέπλος φαιός ο οποίος πολλές φορές σκεπάζει ολόκληρο τον ουρανό. Ο ήλιος και η σελήνη φαίνονται θαμπά μέσα από τα σύννεφα. Από αυτά τα σύννεφα είναι δυνατό να προέρχεται βροχή ή χιόνι.

Κατώτερα Νέφη

Τα σύννεφα αυτά φτάνουν τα 2000 μ. ύψος από την επιφάνεια του εδάφους. Σ’ αυτά ανήκουν τρία είδη, τα Στρώματα, οι Στρωματοσωρείτες και τα Μελανοστρώματα.

Στρώματα (Stratus, St)

Είναι νέφη που μοιάζουν με ομίχλη αλλά δεν ακουμπούν στο έδαφος. Αν έλθουν στο έδαφος γίνονται ομίχλη, ιδίως το πρωί αλλά εξατμίζονται όταν βγει ο ήλιος. Από αυτά προέρχεται πολλές φορές ασθενής βροχή (ψιχάλα).

Στρωματοσωρείτες (Stratocumulus, Sc)

Είναι στρώματα ή έδρανα που αποτελούνται από πλακούντες ή κυλίνδρους ασαφείς και φαιούς με σκοτεινά τμήματα.

Μελανοστρώματα (Nimbostratus, Ns)

Είναι χαμηλά σύννεφα με σκοτεινό φαιό χρώμα και άμορφα. Τα σύννεφα αυτά είναι τα πιο βροχοφόρα.

Η βροχή ή το χιόνι που προέρχονται από αυτά έχούν μικρή ένταση αλλά μεγάλη διάρκεια.

Νέφη Ανοδικών Ρευμάτων

Τα σύννεφα αυτά έχουν μέσο κατώτερο ύψος 500μ περίπου. Σ’ αυτά ανήκουν οι Σωρείτες και οι Σωρειτομελανίες.

Σωρείτες (Cumulus, C)

Είναι σύννεφα πυκνά με κατακόρυφη ανάπτυξη, έχουν χρώμα υπόλευκο ή φαιό και μοιάζουν με σωρούς από μπαμπάκι. Τα νέφη αυτά δίνουν πολλές φορές διαλείπουσες βροχές.

Σωρειτομελανίες (Cumulonimbus,Sb)

Έχουν πολύ μεγάλο όγκο και κατακόρυφη ανάπτυξη. Είναι ογκώδη και έχουν μεγάλα φορτία ηλεκτρισμού. Είναι τα πιο καταιγιδοφόρα σύννεφα και δίνουν βροχές ραγδαίες και διαλείπουσες που πολλές φορές συνοδεύονται και από χαλάζι.

Άνεμοι

Η όποια αισθητή «οριζόντια κίνηση» του αέρα ονομάζεται άνεμος. Η όποια αισθητή «κατακόρυφη κίνηση» του αέρα ονομάζεται ρεύμα, και αν μεν είναι από κάτω προς τα επάνω λέγεται ανοδικό ρεύμα, αν είναι από επάνω προς τα κάτω λέγεται καθοδικό ρεύμα.

Πρωταρχική γενεσιουργός αιτία του ανέμου είναι η διαφορά της θερμοκρασίας του αέρος που με τη σειρά της δημιουργεί υπό ορισμένες προϋποθέσεις, διαφορές βαρομετρικής πίεσης μεταξύ παρακείμενων τόπων.

Αν δύο συνεχόμενες περιοχές συμβεί να μην έχουν την ίδια θερμοκρασία, τότε η ατμοσφαιρική πίεση της περισσότερο ψυχρής θα είναι μεγαλύτερη από της θερμότερης περιοχής, με αποτέλεσμα να δημιουργείται αέρια μάζα από τη ψυχρότερη στη θερμότερη περιοχή.

Όταν μία μάζα αέρα θερμαίνεται γίνεται πιο αραιή και πιο ελαφριά από τις άλλες μάζες που βρίσκονται γύρω της και τείνει να ανέβει ψηλότερα από εκείνες (ανοδικά κίνηση). Επομένως, άλλες, πιο ψυχρές και βαριές αέριες μάζες θα κινηθούν και θα πάρουν τη θέση της.

Αντίθετα, όταν μια μάζα αέρα ψύχεται γίνεται πιο πυκνή και πιο βαριά και τείνει να κατέβει (καθοδική κίνηση). Για να το πετύχει «σπρώχνει» τις άλλες τις πιο θερμές και πιο αραιές μάζες του αέρα και παίρνει τη θέση τους.

Στοιχεία ανέμου θεωρούνται η διεύθυνση και η ένταση ή ισχύς του. Και τα δύο αυτά στοιχεία μπορούν να προσδιοριστούν από τα ανεμομετρικά όργανα που είναι οι ανεμοδείκτες και τα ανεμόμετρα.

Ονοματολογία Ανέμων με βάση τη διεύθυνσή τους

Η διεύθυνση του ανέμου χαρακτηρίζεται από το σημείο του ορίζοντα απ΄ όπου πνέει ο άνεμος και όχι προς τα που πνέει ο άνεμος.

Εκφράζεται δε είτε σε μοίρες (αρχής γενομένης από τον γήινο μαγνητικό Βορρά), είτε με σύμβολα ανεμολογίου (ανεμορρόμβοι), είτε ονομαστικά (επίσημα ή γραικολεβαντίνικα όπως λέγονται τα κοινά).

Κλίμακα Μποφόρ

Η Kλίμακα Μποφόρ είναι ένας εμπειρικός τρόπος μέτρησης της έντασης των ανέμων, που βασίζεται στην παρατήρηση των αποτελεσμάτων του ανέμου στη στεριά ή τη θάλασσα.

Το πλήρες επίσημο όνομά της είναι Beaufort Wind Force Scale = Kλίμακα (Έντασης Ανέμου) Μποφόρ.

Ίσως σας ενδιαφέρουν…