Μονοπάτια βορείου Ολύμπου: Κόψη Μπαρμπαλά

Τμήμα της κόψης Μπαρμπαλά από τα τελειώματα του Λαιμού

Όλυμπος. Το ψηλότερο βουνό της Ελλάδας. Ξακουστός ανά την υφήλιο, μιας και στις ψηλές κορφές του οι Αρχαίοι Έλληνες είχαν τοποθετήσει την κατοικία των Δώδεκα Θεών τους.

Ο συμπαγής ορεινός του όγκος, σμιλεμένος από τις δυνάμεις της φύσης, δεσπόζει επιβλητικός στα όρια Μακεδονίας και Θεσσαλίας, με μια σειρά από ψηλές κορυφές που αυλακώνουν βαθιές χαράδρες, γύρω από τις οποίες αναπτύσσεται μια περιοχή ιδιαίτερης βιοποικιλότητας.

Τα όρια του βουνού εκτείνονται σχεδόν κυκλικά σε μια περίμετρο 150 χιλιομέτρων, με μέση διάμετρο 26 χιλιομέτρων ως εξής:

Δυτικά τα όρια ορίζονται από τη Μονή Αγίας Τριάδας Σπαρμού και το χωριό Πύθο, ενώ στην ανατολική πλευρά υπάρχει η κωμόπολη του Λιτοχώρου, όπου καταλήγει το φαράγγι του Ενιπέα, που κόβει το βουνό στη μέση.

Στη νοτιοανατολική πλευρά η χαράδρα της Ζηλιάνας αποτελεί φυσικό διαχωριστικό όριο από τον Κάτω Όλυμπο, ενώ στις νοτιοδυτικές υπώρειες βρίσκονται τα χωριά Συκαμινέα και Καρυά.

Στα βορειοδυτικά, ξεκινώντας από το βλαχοχώρι του Κοκκινοπλού, το Μακρύρεμα χωρίζει τον Όλυμπο από τον ορεινό όγκο της Βουλγάρας, και στις βορειοανατολικές υπώρειες συναντούμε τα χωριά Πέτρα, Δίον και Βροντού.

Η πιο δημοφιλής πλευρά του βουνού είναι η ανατολική, με την πλειοψηφία των ορειβατών να επιλέγει ως σημεία αφετηρίας για την ανάβαση στις ψηλές κορυφές του βουνού, τα βατά μονοπάτια που ξεκινούν από την Γκορτσιά και τα Πριόνια.

Το πλήρες ανάπτυγμα της κόψης Μπαρμπαλά

Υπάρχουν, όμως, και εναλλακτικές διαδρομές που διασχίζουν άγριες κι επιβλητικές χαράδρες και κορυφογραμμές σπάνιας ομορφιάς, όπως αυτές που μπορούμε να συναντήσουμε στην περιοχή του Βορείου Ολύμπου.

Ο Βασίλης Μαμούρης, διαχειριστής του καταφυγίου «Κρεβάτια» στην περιοχή της Βροντούς, περιγράφει με γλαφυρό τρόπο το δίκτυο μονοπατιών του Βορείου Ολύμπου στο φυλλάδιο που έκδωσε ο Δήμος Δίου-Ολύμπου:

«Πέρασαν πολλά χρόνια από τότε που ο Γιώσος Αποστολίδης και άλλοι ορειβάτες, περπάτησαν στα βόρεια του βουνού από τη Βροντού προς τη Σκούρτα, ψάνοντας καινούριους δρόμους για τα ψηλά.

Οι δρόμοι αυτοί, παλιά μονοπάτια κτηνοτροφίας και ξήλευσης, γεμάτα ιστορίες και θρύλους, αφέθηκαν στην πλούσια βλάστηση της περιοχής, αλλά δεν ξεχάστηκαν.
Ορειβάτες της περιοχής της Κατερίνης και της Θεσσαλονίκης, με αγάπη για αυτό το βουνό, ασχολήθηκαν τα τελευταία χρόνια με τον καθαρισμό και τη σήμανσή τους, με στόχο την προβολή της πανέμορφης βόρειας πλευράς του Ολύμπου.

Η μορφολογία της περιοχής χαρακτηρίζεται από συνεχόμενες βαθιές ρεματιές που ξεκινούν από σχεδόν κάθετες πλαγιές για να καταλήξουν κοντά στη θάλασσα.

Ο νότιος άνεμος δύσκολα μπαίνει εδώ και τα κρυμμένα καλά από τον ήλιο χιόνια στέλνουν νερό στα ρέματα όλο το χρόνο.

Όταν αυτά συμβαίνουν σ’ ένα βουνό όπως ο Όλυμπος, τότε η φυσική ομορφιά ξεπερνά κάθε προηγούμενο. Το δίκτυο μονοπατιών βορείου Ολύμπου απλώνεται κυρίως σε μια ζώνη από τα 400 μέχρι τα 2000 μέτρα, που δεν δέχεται καμιά οργανωμένη ξύλευση και το δάσος κυριαρχεί με μια ποικιλία θαυμαστή.

Πλατάνια, βελανιδιές και μεικτά δάση δίνουν σειρά στις ζώνες του πεύκου και της οξυάς μέχρι την τελική ζώνη του ρόμπολου.

Κέδρα, αριές, γαύροι, έλατα, ίταμοι, συμπληρώνουν έναν μακρύ κατάλογο των 100 περίπου ειδών δένδρων και θάμνων. Γύρω τους και μέχρι την αλπική ζώνη άλλα 1600 είδη φυτών έρχονται να προστεθούν και να αναδείξουν τον φυσικό πλούτο του βουνού. Περισσότερα από 20 από αυτά τα βρίσκουμε μόνο στον Όλυμπο!

Να λοιπόν ένας λόγος για να περπατήσει κανείς εδώ».

Η περιοχή του καταφυγίου “Κρεβάτια” και ο κάμπος της Πιερίας από τον Λαιμό

Σήμερα θα περπατήσουμε στην εντυπωσιακή, μα συνάμα και απαιτητική, κόψη Μπαρμπαλά, η οποία ξεκινάει από το όμορφο καταφύγιο στη θέση «Κρεβάτια» Βροντούς, και καταλήγει στο Οροπέδιο των Μουσών και το καταφύγιο «Γιώσος Αποστολίδης», περνώντας από το πέρασμα Προφήτη Ηλία-Κάτω Τούμπας.

Το καταφύγιο “Κρεβάτια”

Το καταφύγιο «Κρεβάτια» βρίσκεται σε υψόμετρο 950 μέτρων περίπου και έχει χωρητικότητα 20 ατόμων με εξαιρετική θέα προς τη βόρεια πλευρά και τις απότομες ορθοπλαγιές του βουνού.

Πρόκειται για ένα διώροφο κτίσμα που κατασκευάστηκε από τη Διεύθυνση Δασών Πιερίας και παραχωρήθηκε στο Δήμο Δίου-Ολύμπου.

Το καταφύγιο “Κρεβάτια”

Για να φτάσει κανείς εδώ θα πρέπει να προωθηθεί 5,5 χιλιόμετρα περίπου από το χωριό Βροντού μέχρι το εκκλησάκι της Αγ. Τριάδας, όπου τελειώνει και ο ασφαλτόδρομος σε υψόμετρο 430 μέτρων.

Από εδώ ξεκινάει ένα σηματοδοτημένο μονοπάτι μήκους 2,5 χλιομέτρων που σε 1,5 ώρα χαλαρού περπατήματος μας βγάζει στο καταφύγιο.

Εναλλακτικά, λίγο πριν την Αγ. Τριάδα ξεκινάει χωματόδρομος (δεν γνωρίζω την κατάστασή του) μήκους 8,5 χιλιομέτρων που καταλήγει κι αυτός στο καταφύγιο.

Το καταφύγιο «Κρεβάτια» αποτελεί τη βάση για πολλές πεζοπορικές διαδρομές, τόσο στα χαμηλότερα τμήματα του βουνού όσο και προς τις κορυφές.

Εκτός από τις πεζοπορικές διαδρομές υπάρχουν διαδρομές ορεινής ποδηλασίας και διαδρομές αθλητικής αναρρίχησης.

(Τηλέφωνο: 6971773070 – Facebook Page: Καταφύγιο Κρεβάτια – Krevatia refuge)

3D απεικόνιση της διαδρομής στην κόψη Μπαρμπαλά

Η κόψη Μπαρμπαλά

Η πορεία μας ξεκινά πίσω από το καταφύγιο, όπου ακολουθούμε το μονοπάτι που ανηφορίζει σε απότομη δασωμένη πλαγιά.

Τρία χιλιόμετρα επίπονης ανάβασης θα μας οδηγήσουν στο μπαλκόνι της κορυφής του Μπαρμπαλά, που έχει υψόμετρο 1.842 μέτρα.

Στο ξεκίνημα της διάσχισης

Το μονοπάτι μπαίνει σε δασωμένη πλαγιά με μεγάλη κλίση

Ακολουθούμε πιστά τα κοκκινοκίτρινα σημάδια του μονοπατιού

Το γυμνό μπαλκόνι της κορυφής Μπαρμπαλάς. Στο βάθος οι ψηλές κορυφές του Ολύμπου.

Στην κορυφή Μπαρμπαλάς (1.842 μ.)

Οι κορυφές του Ολύμπου από την κορυφή Μπαρμπαλάς. Με κόκκινη διακεκομμένη γραμμή η επικίνδυνη τραβέρσα του μονοπατιού κάτω από την βόρεια ορθοπλαγιά της Κάτω Τούμπας.

Από εδώ και για τα επόμενα 2,5 χιλιόμετρα η κλίση ομαλοποιείται. Ακολουθούμε τη γραμμή της ράχης του Παπά, με το γύρω σκηνικό να κόβει την ανάσα.

Είμαστε στη ζώνη του ρόμπολου, και τα μάτια μας δε χορταίνουν να θαυμάζουν τα επιβλητικά γκρέμια, τις περίφανες ορθοπλαγιές, τις βαθιές χαράδρες και τις αλπικές κόψεις που σε συγκλονίζουν και μόνο που τις κοίτας.

Πορεία στη ράχη Παπά

Φτάνοντας στην κορυφή Παλαιομονάστηρο της ράχης Παπά

Περνάμε με ευκολία ένα μικρό πέρασμα πριν πατήσουμε στην κορυφή Παλαιομονάστηρο (1.940 μέτρα) της ράχης Παπά.

Η κορυφή Μπαρμπαλάς από το Παλαιομονάστηρο της ράχης Παπά

Διασχίζοντας τη ράχη Παπά

Στη συνέχεια, το σκηνικό γίνεται σταδιακά καθαρά αλπικό. Η βλάστηση περιορίζεται, ενώ η κλίση αυξάνεται και το πεδίο γίνεται πιο πετρώδες και κροκαλογενές.

Το εντυπωσιακό προφίλ της κόψης Ξερολακίου (Ναούμ) μας συντροφεύει στα δεξιά μας

Πλησιάζοντας τις βόρειες ορθοπλαγιές της Κάτω Τούμπας

Η κόψη Ξερολακίου ή Ναούμ, μια απαιτητική αναρριχητική διαδρομή με υψομετρική διαφορά 1.100 μ. και ανάπτυγμα 2.500 μ., που πήρε το όνομά της από το Ξερολάκι, το μεγάλο ρέμα που ξεκινά από τα Καζάνια, χαράζοντας όλη την βορινή πλευρά του βουνού και βρίσκεται δεξιά της διαδρομής, ενώ στα αριστερά της κατεβαίνει το ρέμα του Μπαρμπαλά

Πορεία σε κροκαλογενές πεδίο

Η κόψη Μπαρμπαλά σε όλη της την μεγαλοπρέπεια

Με αυτές τις συνθήκες φτάνουμε ασθμαίνοντας κάτω από τα βράχια της Κάτω Τούμπας. Εκεί το μονοπάτι στρίβει αριστερά και τραβερσάρει τις βόρειες ορθοπλαγιές της.

Στα δύσκολα περάσματα κάτω από τα βράχια της Κάτω Τούμπας

Το κομμάτι αυτό του μονοπατιού θέλει προσοχή, γιατί σε κάποια σημεία δεν έχει καλά πατήματα και είναι επικίνδυνο, ειδικά κατά την κατάβαση ή σε χειμερινές συνθήκες.

Τραβερσάροντας σαθρές πλαγιές

Ανηφορίζουμε την τελευταία πλαγιά με το σαθρό πεδίο και βγαίνουμε στην άκρη του Οροπεδίου των Μουσών, στο εικονοστάσι της Παναγιάς Κορυφινής, αφιερωμένο στη μνήμη των τριών παλικαριών που έχασαν τη ζωή τους στην κόψη του Μπαρμπαλά το 1999.

Το εικονοστάσι της Παναγιάς Κορυφινής χτισμένο στην άκρη του Οροπεδίου των Μουσών

Μετά από 8 χιλιόμετρα πορείας και 1.750 μέτρα υψομετρικής διαφοράς ανάβασης, φτάνουμε αποκαμωμένοι στο φιλόξενο καταφύγιο «Γιώσος Αποστολίδης», που είναι χτισμένο στο διάσελο Προφήτη Ηλία-Επάνω Τούμπας στα 2.700 μέτρα υψόμετρο.

Το καταφύγιο “Γιώσος Αποστολίδης”

Η κόψη του Μπαρμπαλά θεωρώ ότι είναι η πιο δημοφιλής διαδρομή στον Βόρειο Όλυμπο, μιας και ελκύει μεγάλο αριθμό ορειβατών, σε αντίθεση με τις κόψεις Ξερολακίου και Προφήτη Ηλία, που έχουν αναρριχητικά περάσματα, αλλά και εκείνης του Σκολιού.

Η διάσχιση της κόψης Μπαρμπαλά είναι μια αξεπέραστη ορειβατική εμπειρία, που μένει βαθιά χαραγμένη στο μυαλό του ορειβάτη, που πάλεψε σκληρά με τις αντίξοες και επίπονες συνθήκες της διαδρομής, και ανταμείφθηκε με εικόνες απαράμιλλης αισθητικής που οι λέξεις αδυνατούν να περιγράψουν.

Χάρτης της διαδρομής

Μπορεί επίσης να σας αρέσει...