Πεζοπορώντας στις πλαγιές του Ζαγαρά: Από την Ευαγγελίστρια στην Αγία Άννα
Πεζοπορούμε στο Εθνικό Μονοπάτι Ο22 στον Ζαγαρά του Ελικώνα, την κατοικία των Μουσών.
Ζαγαράς, ο Αρχαίος Ελικώνας. Το ανατολικό τμήμα του ορεινού όγκου του Ελικώνα, με ψηλότερη κορυφή τη Μοτσάρα, στα 1.525 μέτρα υψόμετρο.
Ο Ζαγαράς, όπως και ο υπόλοιπος Ελικώνας, είναι γεμάτος με μυθικές και πολιτιστικές αναφορές.
Το βουνό ήταν γνωστό ως η κατοικία των Ελικωνιάδων Μουσών, οι θεότητες των τεχνών και των επιστημών, που προστάτευαν τους καλλιτέχνες και τους ποιητές.
Στις πλαγιές του υπήρχαν δύο πηγές αφιερωμένες στις Μούσες. Η Αγανίππη και η Ιπποκρήνη, η σημερινή Κρύα βρύση, όπως και το περίφημο «Άλσος των Μουσών».
Το τοπίο του είναι κατά βάση τραχύ και πετρώδες, με δασωμένες πλαγιές, απότομες χαράδρες, λάκκες και ξέφωτα, καθιστώντας τον εξαιρετικά ενδιαφέρον πεζοπορικό προορισμό.
Ο Ζαγαράς έχει και πολιτιστική σημασία, καθώς γύρω από αυτόν βρίσκονται πολλά παραδοσιακά χωριά, όπως η Αγία Άννα στα δυτικά, η Ευαγγελίστρια στα βόρεια, η Άσκρη στα ανατολικά και η Ξηρονομή στα νότια.
Σε πολλούς από αυτούς τους οικισμούς διατηρούνται ακόμα στοιχεία που ανατρέχουν στην εποχή της Τουρκοκρατίας, αν και σε κάθε περίπτωση, το ύφος του κάθε οικισμού επηρεάζεται τόσο από τους φυσικούς και υλικούς πόρους της περιοχής όσο και από τις κλιματολογικές της συνθήκες.
Οι πλαγιές του Ζαγαρά έχουν πολλές ιστορίες να μας πουν και υπέροχες εμπειρίες να μας χαρίσουν.
Η μακραίωνη ιστορία του βουνού, η άγρια ομορφιά του και τα μνημεία που φωλιάζουν στις πλαγιές του, αποκαλύπτονται βήμα-βήμα στα μάτια του πεζοπόρου σαν μικρές εκπλήξεις.
Μερικές από αυτές τις μικρές εκπλήξεις θελήσαμε να γευτούμε, όταν αποφασίσαμε να περπατήσουμε σ’ ένα μονοπάτι που ενώνει δύο από τα γραφικά χωριά του, την Ευαγγελίστρια και την Αγία Άννα.
Το Εθνικό Μονοπάτι Ο22
Τμήμα του μονοπατιού ακολουθεί τη γραμμή του Εθνικού Μονοπατιού Ο22, το οποίο – όπως μας πληροφορεί το topoguide.gr – ξεκινάει από την Πάρνηθα και την χαράδρα της Χούνης, διατρέχει την Πάστρα και τον Κιθαιρώνα και κατηφορίζει στη Λιβαδόστρα.
Από εκεί ανηφορίζει στο οροπέδιο της Ξηρονομής, περνάει από την Άσκρη και διασχίζει τον Ζαγαρά και τον κυρίως ορεινό όγκο του Ελικώνα.
Μετά τη Μονή Οσίου Λουκά, φτάνει στο Δίστομο, διασκελίζει την Κίρφη για να κατηφορίσει στο Ζεμενό.
Από το Ζεμενό πηγαίνει στον Κούβελο και ανεβαίνει στα ψηλώματα του Παρνασσού από τις Σιδερόπορτες.
Στη συνέχεια, διατρέχει την κορυφογραμμή του Γεροντόβραχου και κατεβαίνει στο καταφύγιο Μ. Δέφνερ, στη θέση Σαραντάρι.
Συνεχίζει την κατηφορική του πορεία προς τον Πάνω και τον Κάτω Πολύδροσο και ξανανηφορίζει προς την Αγόριανη, όπου και ολοκληρώνει την πορεία του.
Ευαγγελίστρια Βοιωτίας
Η Ευαγγελίστρια είναι χτισμένη σε υψόμετρο 520 μέτρων στις βόρειες πλαγιές του Ζαγαρά.
Το χωριό ονομαζόταν Ζαγαρά μέχρι το 1927, οπότε μετονομάστηκε σε Ευαγγελίστρια, από την παρακείμενη ομώνυμη μονή.
Η Ευαγγελίστρια υπήρξε έδρα κοινότητας στο διάστημα 1912-1998, ενώ στη συνέχεια εντάχθηκε στον Δήμο Αλιάρτου, όπου παραμένει μέχρι σήμερα.
Σύμφωνα με την απογραφή του 2021, ο μόνιμος πληθυσμός της ανέρχεται στους 108 κατοίκους.
Ο ερευνητής Γιάννης Δέδες έχει προτείνει την ταύτιση του οικισμού με το μεσαιωνικό φέουδο Pzagaritxa που αναφέρεται σε αρχεία της Βαρκελώνης και αφορά την περίοδο της Καταλανικής κυριαρχίας στο Δουκάτο των Αθηνών/Θηβών το διάστημα 1311-1388.
Νεότερες έρευνες του ίδιου ερευνητή, τοποθετούν το φέουδο Pzagaritxa σε άλλη τοποθεσία, νοτιοανατολικά του Μελισσοχωρίου με τοπωνύμιο Ζαγαρέζα και με επισήμανση μεσαιωνικού πύργου.
Από την Ευαγγελίστρια στην Αγία Άννα
Η διάσχισή μας ξεκινάει από την είσοδο του χωριού (δες παραπάνω εικόνα). Δεξιά υπάρχει χώρος στάθμευσης σε πλάτωμα του δρόμου, όπου υπάρχει και στάση του ΚΤΕΛ (αν δεν κάνω λάθος).
Περπατάμε στα στενά δρομάκια του οικισμού, αγναντεύοντας στο βάθος την κορυφογραμμή του Ζαγαρά.
Περνάμε από την εκκλησία του χωριού και σε διχάλα του δρόμου, ακολουθούμε τον αριστερό ανηφορικό κλάδο.
Λίγο παρακάτω ο δρόμος γίνεται πλέον χωμάτινος. Στα 1,6 χιλιόμετρα πορείας, αφήνουμε τον δρόμο και ανηφορίζουμε στ’ αριστερά μας σε μικρό οροπέδιο, περπατώντας κατά μήκος αχνού τρακτερόδρομου.
Ακολουθώντας την κόκκινη σήμανση στα βράχια, ανηφορίζουμε σε δασωμένο μονοπάτι, το οποίο θα μας βγάλει στη Λάκκα Μισονερό.
Η λάκκα Μισονερό είναι ένα εκτεταμένο καταπράσινο καρστικό οροπέδιο, περιτριγυρισμένο από τις άγριες, βραχώδεις βουνοπλαγιές του Ζαγαρά.
Στην έξοδο της λάκκας, στο σημείο που σβήνει δασικός δρόμος που έρχεται από τον χώρο αναψυχής της Παναγιάς Πουρνάρας, βρίσκουμε τη στέρνα της πηγής Κάνταλο.
Από το σημείο αυτό κι ύστερα, θα κινηθούμε κατά μήκος του Εθνικού Μονοπατιού Ο22, το οποίο έρχεται από την Άσκρη και αφού ανηφορίσει στην κορυφογραμμή του Ζαγαρά για να συναντήσει την αρχαία πηγή της Ιπποκρήνης, κατηφορίζει προς την Παναγιά Πουρνάρα.
Το βατό μονοπάτι ανηφορίζει ομαλά κατά μήκος μικρής χαράδρας μεταξύ της κορυφογραμμής του Ζαγαρά και του Βλαχοβουνίου.
Μετά από 4,5 χιλιόμετρα πορείας βγαίνουμε σε μικρή λάκκα, ενώ λίγο παρακάτω συναντάμε την πηγή της Κερασιάς.
Μπροστά μας πλέον ανοίγεται η υπέροχη ομώνυμη λάκκα, σήμα κατατεθέν των μορφολογικών αντιθέσεων του Ζαγαρά.
Η λάκκα σβήνει σε μικρή χαράδρωση, στην οποία ανηφορίζουμε ακολουθώντας τα κόκκινα σημάδια στο τραχύ μονοπάτι.
Περίπου στα 6 χιλιόμετρα πορείας, αφήνουμε την γραμμή του Εθνικού Μονοπατιού Ο22, για να διασχίσουμε στα δεξιά μας ένα καρστικό υψίπεδο, διάσπαρτο από δολίνες.
Η ομαλή (από πλευράς υψομετρικών διαφορών) πορεία μας στο σκληρό βραχώδες πεδίο των ψηλωμάτων του Ζαγαρά τερματίζει στα 10,2 χιλιόμετρα περίπου, οπότε και πέφτουμε σε δασικό δρόμο που κινείται κατά μήκος της αιολικής βιομηχανικής εγκατάστασης στη θέση Κουτσούρι Ιμπάρδ.
Στα 12,7 χιλιόμετρα πορείας αφήνουμε τον άχαρο δασικό δρόμο και αρχίζουμε να κατηφορίζουμε προς το οροπέδιο στους βορειοανατολικούς πρόποδες της Παλιοβούνας του Ελικώνα, όπου είναι χτισμένος ο οικισμός της Αγίας Άννας.
Αγία Άννα Βοιωτίας
Μετά από 14 σχεδόν χιλιόμετρα, φτάνουμε στα πρώτα σπίτια του οικισμού της Αγίας Άννας, ο οποίος είναι χτισμένος σε υψόμετρο 750 μέτρων στις πλαγιές της Παλιοβούνας, ολοκληρώνοντας μια ενδιαφέρουσα διάσχιση στις ποικιλόμορφες πλαγιές του Ζαγαρά.
Περισσότερες πληροφορίες για την Αγία Άννα μπορείτε να διαβάσετε στον παρακάτω σύνδεσμο:
Βαριά τραυματισμένος από τις ανθρώπινες δραστηριότητες και επεμβάσεις, ο Ζαγαράς, με την επιβλητική παρουσία και την άγρια ομορφιά του, παραμένει ένα από τα κορυφαία σημεία ενδιαφέροντος στον Ελικώνα, προσελκύοντας τόσο τους φυσιολάτρες όσο και τους λάτρεις της ελληνικής μυθολογίας.
Βιβλιογραφία
- «Ελικώνας», Περιβαλλοντική Εργασία από τους Μαθητές της Γ’ Γυμνασίου Αγίου Γεωργίου, Σχολικό Έτος 2007-2008
