Το οροπέδιο της Φενεού
Ανηφορίζοντας από το Κιάτο προς τα μεγαλοπρεπή βουνά της Κορινθίας, θ’ αφήσεις πίσω σου τα περιβόλια με τα εσπεριδοειδή που φτάνουν μέχρι τη θάλασσα και τους αμέτρητους αμπελώνες.
Θα προσπεράσεις βιαστικά τη μυθική λίμνη της Στυμφαλίας, τυλιγμένη με την πρωινή ομίχλη των γοητευτικών ιστοριών και μύθων που την ακολουθούν και θα χωθείς βαθιά στους δρόμους των βουνών που την περιβάλλουν.
Το διάσελο της Καστανιάς είναι η πύλη εισόδου σ’ ένα ξεχωριστό μέρος. Ένα φυσικό τοπίο με δική του προσωπικότητα και απίστευτη ομορφιά. Καλώς ήρθατε στο οροπέδιο της Φενεού.
Το οροπέδιο της Φενεού βρίσκεται στο νοτιοδυτικό τμήμα του Νομού Κορινθίας σε υψόμετρο 750 μέτρων και σε απόσταση 75 χιλιομέτρων από την Κόρινθο.
Το οροπέδιο οριοθετείται από τα βουνά που το περιβάλλουν, την Κυλλήνη (Ζήρεια) από βόρεια/βορειοανατολικά, τις οροσειρές του Σαϊτά και του Ολίγυρτου από το νότο και τα Αροάνια (Χελμός) από δυτικά.
Το εντυπωσιακό, χρωματιστό ψηφιδωτό της πεδιάδας της Φενεού, έκτασης 79.000 στρεμμάτων, κατά μεγάλα διαστήματα στο παρελθόν υπήρξε λίμνη που στην μέγιστη έκτασή της έφτανε μέχρι και τα 194.000 στρέμματα.
Αυτό συνέβαινε διότι τα δύο ποτάμια της κοιλάδας της Φενεού, ο Όλβιος και ο Δόξας, δεν μπορούσαν να βρουν δίοδο προς τη θάλασσα, με αποτέλεσμα τα νερά τους να διοχετεύονται στο οροπέδιο της Φενεού.
Με τα χρόνια, στις νότιες απολήξεις του οροπεδίου σχηματίστηκαν μεγάλα βάραθρα, οι λεγόμενες καταβόθρες, οι οποίες έλυναν το πρόβλημα της συσσώρευσης του νερού των δύο ποταμών.
Όμως κατά περιόδους οι καταβόθρες έκλειναν, με αποτέλεσμα να δημιουργείται σιγά σιγά έλος, το οποίο με τον καιρό να μετατρέπεται σε λίμνη.
Η λίμνη της Φενεού και οι καταβόθρες αποτέλεσαν στα αρχαία χρόνια πηγή μύθων και ιστοριών, επισημαίνοντας έτσι τον σημαντικό ρόλο τους στην ζωή των Φενεατών.
Επίσης, η λίμνη προκάλεσε τις πολλές μετακινήσεις των τοπικών οικισμών, κάτι που φαίνεται και στα ονόματα τους π.χ. Καλύβια.
Τελευταία φορά οι καταβόθρες άνοιξαν το 1897, αποξηραίνοντας την λίμνη και προσφέροντας στους φτωχούς κατοίκους μεγάλες εκτάσεις για καλλιέργεια.
Από τότε η λίμνη δεν έχει εμφανιστεί ξανά, κάτι όμως που δεν έχει αποκλειστεί για το μέλλον.
Πλούσια είναι η ιστορία αυτής της περιοχής αφού στη Φενεό γεννήθηκε ο Ερμής, ο οποίος λατρευόταν ως τοπικός θεός και προς τιμήν του οργανώνονταν τα Έρμαια.
Σύμφωνα με τη μυθολογία τις καταβόθρες στον Σαϊτά είχε κατασκευάσει ο ημίθεος Ηρακλής, ενώ ο θρύλος λέει ότι από αυτές τις καταβόθρες κατέβηκε η θεά Δήμητρα στον Κάτω κόσμο για να αναζητήσει την Περσεφόνη.
O Ναός του Ασκληπιού στην Ακρόπολη της αρχαίας Φενεού έχει ανασκαφεί κοντά στο σημερινό χωριό Καλυβάκια.
Η περιοχή της Φενεού (που πλέον ανήκει στο Δήμο Σικυωνίων) περιλαμβάνει εννέα δημοτικά διαμερίσματα, πρώην Κοινότητες, που είναι εγκατεστημένες αμφιθεατρικά ως προς τη λεκάνη.
Ακολουθώντας την περίμετρό της, από το βορειότερο σημείο της με κατεύθυνση νοτιοδυτική, ο επισκέπτης συναντά την Κάτω Ταρσό, τη Φενεό, τα Καλύβια (Αρχαία Φενεός), το Πανόραμα, το Μάτι, τη Μοσιά, το Μεσινό, τη Γκούρα και το Στενό.
Ταρσός
Ορεινός οικισμός με υψόμετρο 1040 μέτρα. Βρίσκεται στο δυτικό τμήμα του νομού 100 χιλιόμετρα δυτικά της Κορίνθου.
Σημαντικό αξιοθέατο το έρημο μοναστήρι της Παναγίας του Βράχου, χτισμένο στη σκιά ενός τεράστιου βράχου που φέρνει στον επισκέπτη συνειρμούς από Μετέωρα.
Ο ναός του μοναστηριού είναι χτισμένος σε μια σχισμή του βράχου, πάντα ανοιχτός για τον επισκέπτη που θέλει να απολαύσει τη θαυμάσια θέα προς τη Ζήρεια, ειδικά τα χειμωνιάτικα απογεύματα. Χωρίζεται σε δύο οικισμούς, την Κάτω Ταρσό και την Άνω Ταρσό.
Φενεός (Συβίστα)
Πανέμορφος οικισμός σε υψόμετρο 920 μέτρων, με τα παλιά πέτρινα σπίτια και το Λαογραφικό του Μουσείο φορτωμένο με μνήμες και παραδόσεις του τόπου.
Βρίσκεται στις βόρειες παρυφές της λεκάνης της Φενεού, στις ανατολικές πλαγιές των Αροανίων (Χελμού) και μέχρι το 1928 ονομαζόταν Συβίστα.
Αρχαία Φενεός (Καλύβια)
Ορεινός οικισμός με υψόμετρο 840 μέτρων αποτελείται από δύο ακόμα οικισμούς, Βίλια και Λούζι. Βρίσκεται στο βόρειο τμήμα της λεκάνης της Φενεού, στις νότιες πλαγιές της κορυφής Στρογγυλοβούνι, 92 χιλιόμετρα δυτικά της Κορίνθου. Στην ευρύτερη περιοχή του οικισμού βρίσκονται και τα ερείπια της αρχαίας πόλης Φενεός.
Πανόραμα
Σε υψόμετρο 1.000 μέτρων βρίσκεται το χωριό Πανόραμα, με τον περίφημο Βυζαντινό Ναό του Αγίου Δημητρίου, στο χώρο του Κοιμητηρίου, του 13ου αιώνα.
Στις τοιχογραφίες των αγίων οι Τούρκοι έχουν “βγάλει” τα μάτια. Μέχρι το 1951, ονομαζόταν Φονιάς.
Μάτι
Το Μάτι, γνωστό και ως Γκιόζα, που στα Τούρκικα σημαίνει μάτι είναι ένας οικισμός στα 840 μέτρα, στις βορειοδυτικές πλαγιές του όρους Ολίγυρτου.
Οι περισσότεροι κάτοικοι και αυτού του χωριού, ασχολούνται με τη γεωργία και την κτηνοτροφία, καλλιεργούν σιτηρά, πατάτες, φασόλια κλπ. Γκιόζα ονομαζόταν μέχρι το 1928.
Μοσιά
Η Μοσιά είναι ένας οικισμός με υψόμετρο 810 μέτρα, χτισμένος στις δυτικές πλαγιές του Γερόντιου όρους, πάνω από τον κάμπο με αμφιθεατρική κλίση και οι κάτοικοι ως επί το πλείστον είναι γεωργοί.
Μεσινό
Οικισμός με υψόμετρο 780 μέτρα. Βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της λεκάνης της Φενεού. Εκεί υπάρχει Μουσείο όπου στεγάζεται μια μικρή αρχαιολογική συλλογή.
Γκούρα
Η Γκούρα είναι ένας οικισμός με υψόμετρο 950 μέτρα που βρίσκεται στις δυτικές πλαγιές της Ζήρειας στο βόρειο τμήμα της λεκάνης της Φενεού, στην πάνω κοιλάδα του ποταμού Όλβιου, 91 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κορίνθου.
Εκεί αξίζει κανείς να σταθεί και να θαυμάσει την πανέμορφη πλατεία της με την επιβλητική πετρόχτιστη εκκλησία αλλά και τα αρχοντικά 19ου αιώνα του οπλαρχηγού της Επανάστασης Νικόλαου Οικονόμου – Γκούρα, του Σάρλη και του Μούρτη, τα οποία αποτελούν ιστορικά διατηρητέα μνημεία, χαρακτηριστικά της τοπικής αρχιτεκτονικής του 19ου αιώνα.
Στενό
Το Στενό με υψόμετρο 840 μέτρα βρίσκεται στις δυτικές πλαγιές της Ζήρειας. Ο επισκέπτης μπορεί να κάνει μια στάση να ξεδιψάσει στη βρύση του χωριού που πηγάζει από τις σάρκες του πλατάνου της πλατείας.
Καθώς περιδιαβαίνεις τα υπέροχα αυτά χωριουδάκια, δεν μπορείς να μην αφουγκραστείς την κραυγή αγωνίας για το μαραζωμένο παρόν και το αμφίβολο μέλλον αυτών των όμορφων μικρών οικισμών.
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται σημαντική αύξηση στην παραγωγή κτηνοτροφικών φυτών για τη στήριξη της κτηνοτροφίας, γεγονός που έχει ενισχύσει το γεωργικό εισόδημα. Όμως, παρά τη σχετική επάρκεια σε φυσικούς πόρους (νερό, καλλιεργήσιμη πεδινή γη και εκτεταμένους βοσκότοπους), ο κοινωνικός και οικονομικός μετασχηματισμός δεν φαίνεται να πραγματοποιείται με όρους ιδιαίτερα ευνοϊκούς, γεγονός που υπογραμμίζεται από τη συνεχή συρρίκνωση και γήρανση του τοπικού πληθυσμού.
Τελειώνοντας το αφιέρωμα στο οροπέδιο της Φενεού δεν θα μπορούσαμε να μην κάνουμε μια αναφορά στο υγρό διαμάντι της Ορεινής Κορινθίας, την τεχνητή λίμνη Δόξα, η οποία βρίσκεται δίπλα στα χωριά Αρχαία Φενεός και Πανόραμα.
Η μικρή αλλά πανέμορφη αυτή λίμνη με τα γαλαζοπράσινα νερά βρίσκεται σε υψόμετρο 900 μέτρων, εν μέσω μιας κατάφυτης από έλατα, πεύκα και δρυς περιοχή και δημιουργήθηκε το 1998 με την κατασκευή ενός φράγματος που συγκρατεί τα νερά του ορεινού ποταμού Δόξα.
Περιμετρικά της λίμνης υπάρχει ασφάλτινος δρόμος, ενώ πάνω σε μια στενή λωρίδα γης που μπαίνει μέσα στη λίμνη είναι χτισμένο το εκκλησάκι του Αγίου Φανουρίου ή Παλαιομονάστηρο.
Στα βόρεια της λίμνης δεσπόζει η Ιερά Μονή του Αγίου Γεωργίου που χτίστηκε τον 17ο αιώνα. Στο τριώροφο μοναστήρι με την εσωτερική αυλή και τα περιμετρικά διατεταγμένα κελιά είχε συσταθεί έδρα της Φιλικής Εταιρείας από τον ηγούμενο Ναθαναήλ.
Η τεχνητή λίμνη Δόξα αποτελεί ένα από τα ωραιότερα τοπία της Πελοποννήσου. Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι έχει χαρακτηριστεί ως «Κορινθιακή Ελβετία» για την εκπληκτική, αλπική της ομορφιά.
Το απαράμιλλο φυσικό της κάλλος και η γεωγραφική της θέση τραβούν σαν μαγνήτης τους ορειβάτες, μιας και αποτελεί την αφετηρία πολλών εξορμήσεων στα βουνά που την περιβάλλουν.
Περισσότερα για τη λίμνη Δόξα ΕΔΩ
