Anatoli Boukreev, το θωρηκτό από τη Ρωσία

Ο Anatoli Nikolaevich Boukreev ήταν Ρώσος ορειβάτης, με καταγωγή από το Καζακστάν, ο οποίος κατάφερε να σκαρφαλώσει στις 10 από τις 14 οκτάρες κορυφές, όλες χωρίς τη χρήση συμπληρωματικού οξυγόνου.

Μέσα σε οκτώ χρόνια, από το 1989 έως το 1997 πραγματοποίησε 18 επιτυχημένες αναβάσεις σε κορυφές άνω των 8.000 μέτρων.

Ο Boukreev κατάφερε να καθιερωθεί στην ελίτ των ορειβατών της γενιάς του (αλλά και όλων των εποχών), κυρίως για τις αξιοσημείωτες αναβάσεις του στο Κ2 το 1993, στο Everest μέσω της διαδρομής της Βόρειας Κόψης (North Ridge) το 1995, καθώς και για τις ταχύτατες σόλο αναβάσεις του σε μερικά από τα ψηλότερα βουνά του κόσμου.

Ωστόσο, έγινε ακόμη ευρύτερα γνωστός για τη διάσωση ορειβατών κατά τη διάρκεια των τραγικών συμβάντων στο Everest το 1996 .

Βιογραφικό

Ο Boukreev γεννήθηκε στις 16 Ιανουαρίου 1958 στο Kornino της Σοβιετικής Ένωσης, μια πόλη που βρίσκεται στις ανατολικές πλαγιές των Νότιων Ουραλίων Ορέων.

Είχε ταπεινή καταγωγή και οι δυο του γονείς ήταν πολύ φτωχοί. Το 1975 ολοκλήρωσε το Λύκειο και στη συνέχεια σπούδασε Παιδαγωγικά στο Πανεπιστήμιο του Chelyabinsk (Τσελιάμπινσκ), όπου ειδικεύτηκε στη φυσική, αποκτώντας το πτυχίο του Bachelor of Science το 1979.

Παράλληλα, ολοκλήρωσε ένα πρόγραμμα προπονητικής για cross-country skiing (σκι αντοχής).

Μετά την αποφοίτησή του, ο 21χρονος Anatoli δεν είχε τίποτα άλλο στο μυαλό του, παρά μόνο την ορειβασία.

Μετακόμισε στο Alma-Ata, τη σημερινή πρωτεύουσα του Καζακστάν, που βρίσκεται στην οροσειρά Tian Shan.

Από το 1985 υπήρξε μέλος μιας Καζάκικης ορειβατικής ομάδας και το 1991, μετά τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, πολιτογραφήθηκε Καζάκος.

Τη δεκαετία του 1990, ο Boukreev εργάστηκε ως οδηγός βουνού σε εμπορικές αποστολές.

Tο 1996, κατά τη διάρκεια της τραγωδίας του Everest, εργαζόταν για λογαριασμό της Mountain Madness του Scott Fischer.

Ο ίδιος κατάφερε να επιβιώσει και συνέβαλε επίσης στη διάσωση άλλων ορειβατών, συμπεριλαμβανομένης της Νεοϋρκέζας κοινωνιολόγου Sandy Hill Pittman.

Denali

Τον Μάιο του 1990, ο Boukreev προσκλήθηκε από έναν Αμερικανό ορειβάτη να ηγηθεί μιας εμπορικής αποστολής στο Denali.

Το Denali, παλαιότερα γνωστό ως Mount McKinley, βρίσκεται στην Αλάσκα. Έχει υψόμετρο 6.194 μέτρα και είναι ένα ιδιαίτερο βουνό με εξαιρετικό βαθμό δυσκολίας.

Εκεί, ο ορειβάτης έρχεται αντιμέτωπος με προκλήσεις όπως κρυφές κρεβάς και απρόβλεπτα κρύο καιρό λόγω της εγγύτητάς του στον Αρκτικό Κύκλο και τον ωκεανό.

Η αποστολή στέφθηκε με επιτυχία και η ομάδα έφτασε στην κορυφή και επέστρεψε χωρίς προβλήματα. Αργότερα, και πριν πάρει το δρόμο της επιστροφής στη Σοβιετική Ένωση, ο Boukreev αποφάσισε να επιχειρήσει μια σόλο ανάβαση στο Denali.

Η σόλο ανάβαση του Boukreev στο Denali το 1990 ολοκληρώθηκε σε 10½ ώρες από την κατασκήνωση βάσης μέχρι την κορυφή.

Εκείνη την εποχή οι εγκλιματισμένοι ορειβάτες χρειάζονταν κανονικά τρεις έως τέσσερις ημέρες και πέντε κατασκηνώσεις για ν’ ανέβουν στην κορυφή.

Το κατόρθωμα του Boukreev μνημονεύτηκε από το περιοδικό Climbing σε ένα τεύχος του 1990 και σχολιάστηκε από τους δασοφύλακες του πάρκου Denali που το περιέγραψαν ως «εξωπραγματικό».

K2

Το 1993, ο Boukreev έφτασε στην κορυφή του K2 μέσω του Abruzzi Spur, όπου μοιράστηκε την κορυφή με τα μέλη της ομάδας Peter Metzger από τη Γερμανία και Andrew Lock από την Αυστραλία.

Τα άλλα μέλη της ομάδας ήταν οι Γερμανοί ορειβάτες Reinmar Joswig (ο αρχηγός της ομάδας) και ο Ernst Eberhardt.

Με υψόμετρο 8.611 μέτρων, το K2 είναι το δεύτερο ψηλότερο βουνό στη Γη μετά το Everest.

Ως τμήμα της οροσειράς Karakoram, το Κ2 βρίσκεται στα σύνορα μεταξύ του Πακιστάν και της Κίνας.

Το K2 αναφέρεται ως το «Άγριο Βουνό». Είναι ένα επιβλητικό βουνό με πυραμιδικό ανάγλυφο.

Οι πλαγιές του έχουν έντονη κλίση σχεδόν προς όλες τις κατευθύνσεις και είναι ένα τεχνικά απαιτητικότερο βουνό σε σχέση με το Everest.

Ο κίνδυνος που αντιμετώπισε ο Boukreev στο Κ2 ήταν ότι η κορυφή έμοιαζε με τη γραμμή τερματισμού ενός αγώνα δρόμου.

Αργότερα θα δήλωνε ότι δεν ένιωθε τα συναισθήματα της νίκης καθώς στεκόταν πάνω στην κορυφή του Κ2, επειδή είχε εξουθενωθεί σωματικά και συναισθηματικά.

Ο Boukreev βρέθηκε σε επικίνδυνη θέση. Είχε ξοδέψει πάρα πολλή ενέργεια τοποθετώντας σταθερά σχοινιά κατά μήκος ενός στενού, απότομου τμήματος νωρίτερα εκείνη την ημέρα.

Αλλά δεδομένου ότι η ομάδα ήθελε να προχωρήσει προς την κορυφή το ίδιο απόγευμα, αντί να επιστρέψει στις σκηνές της για ύπνο και ξεκούραση και να επιχειρήσει για την κορυφή το επόμενο πρωί, ο Boukreev συμφώνησε.

Αργότερα θα έγραφε:

«Κατά τη διάρκεια των χρόνων εκπαίδευσής μου ως δρομέας σκι, και στη συνέχεια ως ορειβάτης, είχα μάθει πώς να διαχειρίζομαι τα αποθέματα ενέργειας του οργανισμού μου για τον τερματισμό.

Αλλά αυτό είναι επικίνδυνο στην ορειβασία, γιατί η κορυφή δεν είναι ο τερματισμός ενός αγώνα με αντίπαλο ένα μεγάλο βουνό. Για να επιβιώσεις πρέπει να μπορείς να κατέβεις από την ζώνη του θανάτου».

Ο Boukreev περιέγραψε αργότερα ότι ένιωθε σαν «στυμμένο λεμόνι». Όταν αυτός και οι άλλοι δύο ορειβάτες άρχισαν την κατάβαση αμέσως μετά τη δύση του ηλίου, συνάντησαν τον Reinmar Joswig λίγο πιο χαμηλά από την κορυφή ν’ ανεβαίνει.

Βασιζόμενος σε μεγάλο βαθμό στη διαίσθηση και τις προηγούμενες ορειβατικές εμπειρίες του, ο Boukreev κατέβαινε αργά στο απότομο μικτό πεδίο βράχου και πάγου.

Το ένα κραμπόν έβγαινε συνέχεια από την μπότα του και κάποια στιγμή χρειάστηκε να χρησιμοποιήσει το πιολέ του για να σταματήσει μια πτώση, που θα το έστελνε απευθείας στην άβυσσο.

Τελικά κατάφερε να φτάσει στις σκηνές της τελευταίας κατασκήνωσης. Ωστόσο, οι συνορειβάτες του Peter Metzger και Reinmar Joswig δεν επέστρεψαν ποτέ από την κορυφή. Χάθηκαν κι οι δύο κατά τη διάρκεια της κατάβασης.

Everest

Ο Boukreev έγινε ευρέως γνωστός ως ο κύριος οδηγός της αποστολής της εταιρίας Mountain Madness, με επικεφαλής τον Scott Fischer, στο Everest τον Μάιο του 1996.

Η αποστολή ήταν μια από τις πολλές που προσπάθησαν να ανέβουν στην κορυφή του Everest την ίδια μέρα (10 Μαΐου).

Στις 10 Μαΐου, αμέσως μετά την ανάβαση στην κορυφή (καθυστερημένα για ορισμένους ορειβάτες), μια καταστροφική χιονοθύελλα χτύπησε το βουνό, εγκλωβίζοντας πολλούς ορειβάτες πάνω από το South Col κατά τη διάρκεια της νύχτας.

Μέχρι τις 11 Μαΐου, οκτώ ορειβάτες από τρεις διαφορετικές αποστολές είχαν χαθεί. Ο Boukreev έσωσε τρεις ορειβάτες που είχαν εγκλωβιστεί πάνω από τα 8000 μέτρα, ενώ και οι έξι πελάτες της Mountain Madness επέζησαν από τη δοκιμασία.

Ο Αμερικανός φωτογράφος Galen Rowell περιέγραψε στη Wall Street Journal τις προσπάθειες διάσωσης του Boukreev ως εξής:

“Ο Anatoli Boukreev πραγματοποίησε μόνος του μία από τις πιο εκπληκτικές διασώσεις στην ιστορία της ορειβασίας, λίγες μόλις ώρες μετά την αναρρίχησή του στο Everest χωρίς οξυγόνο”.

Ωστόσο, ο Αμερικανός συγγραφέας και ορειβάτης Jon Krakauer, που ήταν παρών στα γεγονότα του Everest το 1996, ήταν γενικά επικριτικός για τον Boukreev στο βιβλίο του «Into Thin Air».

Το 1997, ο Boukreev έγραψε τη δική του αφήγηση για τα γεγονότα στο Everest, στο «The Climb», ένα βιβλίο που συνέγραψε με τον Gary Weston DeWalt.

Ο πυρήνας της διαμάχης ήταν η απόφαση του Boukreev να επιχειρήσει την κορυφή χωρίς συμπληρωματικό οξυγόνο και να κατέβει στο Camp IV στο South Col πριν από τους πελάτες του ενόψει της χιονοθύελλας και της νύχτας που πλησίαζε.

Ήταν ένας από τους πρώτους που έφτασε στην κορυφή την ημέρα της τραγωδίας και έμεινε εκεί (ή κοντά στην κορυφή) για σχεδόν 1,5 ώρα βοηθώντας άλλους στις προσπάθειές τους ν’ ανέβουν, πριν επιστρέψει στη σκηνή του στις 5 το απόγευμα της 10ης Μαΐου, πολύ πριν από τους τελευταίους πελάτες του που ανέβηκαν στην κορυφή.

“There is not enough luck in the world. That night I got somebody’s share.”
― Anatoli Boukreev, The Climb: Tragic Ambitions on Everest

Οι υποστηρικτές του Boukreev επισημαίνουν το γεγονός ότι η επιστροφή του στο Camp IV του επέτρεψε να ξεκουραστεί αρκετά, ώστε, όταν η χιονοθύελλα υποχώρησε γύρω στα μεσάνυχτα, εκείνος μπόρεσε να κάνει μια προσπάθεια διάσωσης και να οδηγήσει αρκετούς ορειβάτες που ήταν ακόμα εγκλωβισμένοι στο βουνό πίσω στην ασφάλεια του Camp IV.

Οι επικριτές του Boukreev λένε ότι αν είχε απλώς μείνει με τους πελάτες, θα ήταν σε καλύτερη θέση να τους βοηθήσει να κατέβουν από την κορυφή, αν και όλοι οι πελάτες του επέζησαν, συμπεριλαμβανομένων των τριών (Pittman, Fox, Madsen) που έσωσε στις 11 Μαΐου. Αφού είχε ξεκουραστεί και είχε ξεπεράσει την υποξία.

Οι μόνοι θάνατοι πελατών εκείνη την ημέρα ήταν από την αποστολή Adventure Consultants, με επικεφαλής τον οδηγό Rob Hall, ο οποίος έχασε τη ζωή του όταν επέλεξε να μείνει και να βοηθήσει έναν πελάτη να ολοκληρώσει μια καθυστερημένη ανάβαση στην κορυφή, αντί να τον υποχρεώσει σε υποχώρηση για λόγους ασφαλείας.

Πριν επιστρέψει στις ΗΠΑ μετά τα γεγονότα στο Everest το 1996, ο Boukreev σκαρφάλωσε στα 8.516 μέτρα του Lhotse, που βρίσκεται δίπλα στο Everest.

Αποφάσισε μια σόλο ανάβαση επειδή ήλπιζε ότι στη διαδικασία της αναρρίχησης θα μπορούσε να βρει κάποια εσωτερική διαύγεια μετά την τραγωδία που μόλις είχε συμβεί στο Everest.

Το 1997, ο Anatoli Boukreev τιμήθηκε με το αναμνηστικό βραβείο David A. Sowles από το American Alpine Club .

Το βραβείο δίνεται σε ορειβάτες «που έχουν διακριθεί, με ανιδιοτελή αφοσίωση και προσωπικό κίνδυνο, καθώς σπεύδουν σε βοήθεια συνορειβατών που κινδυνεύουν στα βουνά. Είναι αφιερωμένο στη μνήμη του David A. Sowles».

Η απονομή έγινε από τον Jim Wickwire , τον πρώτο Αμερικανό που ανέβηκε στην κορυφή K2.

Το βραβείο είναι το υψηλότερο βραβείο ανδρείας του American Alpine Club και δόθηκε στον Boukreev ως αναγνώριση του ρόλου του στη διάσωση ορειβατών στην καταστροφή του Everest το 1996.

Θάνατος

Τρεις εβδομάδες μετά την παραλαβή του βραβείου «David A. Sowles», ο Boukreev ξεκίνησε την προσπάθειά του να σκαρφαλώσει στη νότια όψη της Annapurna I (8.091 μ.) μαζί με τον καταξιωμένο Ιταλό ορειβάτη Simone Moro.

Τους συνόδευε ο Dimitri Sobolev, ένας κινηματογραφιστής από το Καζακστάν, ο οποίος θα βιντεοσκοπούσε την αποστολή.

Στις 25 Δεκεμβρίου γύρω στο μεσημέρι, ο Boukreev και ο Moro φιξάριζαν σχοινιά σε ένα λούκι κοντά στα 5.700 μέτρα περίπου.

Ξαφνικά, μια τεράστια κορνίζα αποκολλήθηκε από το Western Wall της Annapurna και έπεσε μέσα στο λούκι.

Η χιονοστιβάδα παρέσυρε τον Moro και τον προσγείωσε κυριολεκτικά ακριβώς πάνω από τη σκηνή τους στο Camp Ι στα 5.200 μέτρα.

Εντελώς τυχαία, καθ’ όλη τη διάρκεια της παράσυρσης ο Moro έμεινε κοντά στην επιφάνεια της χιονοστιβάδας και κατάφερε να απελευθερωθεί μετά από λίγα λεπτά.

Μη μπορώντας να δει ή να ακούσει σημάδια του Boukreev ή του Sobolev (τους οποίους προηγουμένως είχε δει να εξαφανίζονται κάτω από τεράστια κομμάτια πάγου), ο Moro κατέβηκε στην κατασκήνωση βάσης της Annapurna, όπου τον μετέφεραν με ελικόπτερο πίσω στην Κατμαντού για χειρουργική επέμβαση. Οι τένοντες των χεριών του είχαν σκιστεί κατά τη διάρκεια της πτώσης.

Η είδηση του ατυχήματος έφτασε στο Νέο Μεξικό των ΗΠΑ στις 26 Δεκεμβρίου. Η Linda Wylie, η κοπέλα του Boukreev, έφυγε για το Νεπάλ στις 28 Δεκεμβρίου.

Έγιναν αρκετές προσπάθειες να φτάσουν στο σημείο της χιονοστιβάδας με ελικόπτερο, αλλά ο κακός καιρός στα τέλη Δεκεμβρίου εμπόδισε τις ομάδες έρευνας και διάσωσης να φτάσουν στο Camp I.

Στις 3 Ιανουαρίου 1998, οι διασώστες μπόρεσαν τελικά να φτάσουν στο Camp I βρίσκοντας μόνο μια άδεια σκηνή. Η Linda Wylie εξέδωσε στη συνέχεια μια ζοφερή δήλωση από την Κατμαντού:

Αυτό είναι το τέλος… δεν υπάρχουν ελπίδες να τον βρουν ζωντανό.

Ο Boukreev είχε δει ένα όνειρο ότι θα πέθαινε από χιονοστιβάδα εννέα μήνες πριν από το θάνατό του. Το μόνο που έλειπε ήταν το όνομα του βουνού.

Όταν η σύντροφός του προσπάθησε να τον πείσει να ακολουθήσει έναν διαφορετικό δρόμο στη ζωή για να αποφύγει τη μοιραία συνάντηση με το θάνατο, εκείνος απάντησε:

«Τα βουνά είναι η ζωή μου… η δουλειά μου. Είναι πολύ αργά για μένα να ακολουθήσω άλλο δρόμο».

Στην κατασκήνωση βάσης της Annapurna υπάρχει ένα μνημείο αφιερωμένο στον Anatoli Boukreev που έχει χαραγμένο ένα ρητό του μεγάλου ορειβάτη:

«Mountains are not stadiums where I satisfy my ambition to achieve, they are the cathedrals where I practice my religion».

Αξιοσημείωτες Αναβάσεις