Όρος Έρεβος, το νοτιότερο ενεργό ηφαίστειο της Γης
Το όρος Έρεβος [Erebus] είναι το νοτιότερο ενεργό ηφαίστειο της Γης. Είναι η ψηλότερη κορυφή του νησιού Ρος [Ross Island], στην Ανταρκτική. Έχει υψόμετρο 3.794 μέτρα.
Το Ross Island έχει επίσης άλλα τρία ηφαίστεια, από τα οποία μεγαλύτερο είναι το όρος Τρόμος [Terror].
Το όρος Έρεβος είναι συνεχώς ενεργό από το 1972 μέχρι σήμερα, ενώ μέσα στο κρατήρα του βρίσκεται μία από τις λίγες λίμνες λάβας με μεγάλη διάρκεια.
Λόγω του πολύ νότιου γεωγραφικού του πλάτους, το βουνό καλύπτεται συνεχώς από παγετώνες.
Εξαίρεση αποτελούν λίγα σημεία στα οποία η γεωθερμική ενέργεια του ηφαιστείου είναι αρκετή για να συντηρήσει την ύπαρξη μερικών βρύων τα οποία είναι στη πραγματικότητα ινίδια από ίδια φωτοσυνθετικά κύτταρα.
Τα ινίδια αυτά, γνωστά ως φωτονήματα, είναι το πρώτο στάδιο ανάπτυξης των βρύων. Τα βρύα αυτά ανήκουν στο είδος Campylopus pyriformis.
Γεωγραφία
Tο Ross Island βρίσκεται στη θάλασσα Ρος [Ross Sea], κοντά στις ακτές της Ανταρκτικής, από τις οποίες χωρίζεται με τον πορθμό ΜακΜούρντο [McMurdo], στα δυτικά του νησιού.
Το Ross Island αποτελείται από συνολικά τέσσερα ηφαιστειακά κέντρα, από τα οποία το Έρεβος είναι το ψηλότερο, με ύψος 3.794 μέτρα, και με τη μεγαλύτερη έκταση, που φτάνει τα 2.170 km².
Τα άλλα τρία ηφαιστειακά κέντρα είναι: το όρος Terror (3.262 μέτρα), το όρος Bird (1.800 μέτρα) και το όρος Terra Nova (2.130 μέτρα).
Στο νότιο άκρο της χερσονήσου Hut Point βρίσκεται η Βάση McMurdo, κύρια βάση των ΗΠΑ στην Ανταρκτική, και η Βάση Scott, η κύρια βάση της Νέας Ζηλανδίας στην Ανταρκτική.
Το όρος Έρεβος θεωρείται ότι βρίσκεται στο επίκεντρο ενός θερμού σημείου, δηλαδή μιας περιοχής που δεν βρίσκεται κοντά στα όρια των τεκτονικών πλακών και μέσω της οποίας μάγμα ανένερχεται στην επιφάνεια της Γης.
Ο κύριος κρατήρας του Ερέβους έχει διαστάσεις 500 επί 600 μέτρα και βάθος 120 μέτρα.
Μέσα σε αυτόν βρίσκεται ο εσωτερικός κρατήρας, με διάμετρο περίπου 160 μέτρα και βάθος 100 μέτρα.
Αυτός ο κρατήρας περιέχει μια ενεργή λίμνη λάβας, με έντονη μεταφορά μάγματος που συνέχεια απελευθερώνει αέρια.
Διαβάστε ακόμα
25 πράγματα που δεν γνωρίζατε για την Ανταρκτική
Η σύσταση της λάβας της λίμνης είναι ανορθοκλαστική φονολιθική. Οι διαστάσεις, το σχήμα και η θέση της λίμνης δεν είναι σταθερά. Η διάμετρος μεταβάλλεται από τα 5 μέχρι τα 60 μέτρα.
Ηφαιστειακή δραστηριότητα
Η σημερινή ηφαιστειακή δραστηριότητα στο όρος Έρεβος, πέρα από τη λίμνη λάβας, περιλαμβάνει συχνές στρομπολικές εκρήξεις στη λίμνη, περίπου δύο με έξι την ημέρα, που εκτοξεύουν ηφαιστειακές βόμβες μέχρι και ενάμιση χιλιόμετρο μακριά από τον κύριο κρατήρα.
Το όρος Έρεβος θεωρείται συνεχώς ενεργό από το 1972, ενώ στα τέλη του 1984 η ηφαιστειακή δραστηριότητα ήταν αυξημένη, με πολλές ισχυρές στρομπολικές εκρήξεις που εκτόξευαν ηφαιστειακές βόμβες μήκους 10 μέτρων μέχρι 1,2 χιλιόμετρα από το χείλος του κρατήρα.
Ο ήχος των εκρήξεων έφτανε μέχρι τη βάση McMurdo, 25 χιλιόμετρα μακριά. Όταν έγινε επιθεωρήση του κρατήρα το Δεκέμβριο του 1984, η λίμνη λάβα είχε σχεδόν εξαφανιστεί, αφήνοντας μια μικρή λιμνούλα, ενώ το έδαφος του κρατήρα είχε ανυψωθεί σχεδόν 50 μέτρα.
Η λίμνη στη συνέχεια επανεμφανίστηκε περίπου στην ίδια θέση που ήταν πριν, ενώ η δραστηριότητα έπεσε στα προηγούμενα επίπεδα.
Η δραστηριότητα αυτή θεωρείται ότι ήταν αποτέλεσμα του παγωμάτος της λίμνης λάβας, με αποτέλεσμα να αυξηθεί η πίεση των παγιδευμένων αερίων στον μαγματικό πόρο.
Ιστορία
Το όρος Έρεβος ανακαλύφθηκε τις 27 Ιανουαρίου 1841 από τον εξερευνητή των πόλων Sir James Clark Ross, ο οποίος ονόμασε το βουνό Έρεβος, μαζί με το όρος Τρόμος, από τα ονόματα των πλοίων της αποστολής Έρεβος (Erebus) και Τρόμος (Terror).
Ο Έρεβος ήταν από τις πρώτες θεότητες που δημιουργηθηκαν κατά τη διάρκεια της κοσμογονίας, σύμφωνα με την αρχαία ελληνική μυθολογία, γιος του Χάους και της Γαίας. Το ηφαίστειο την μέρα που ανακαλύφθηκε ήταν σε έκρηξη.
Η πρώτη ανάβαση στη κορυφή του βουνού έγινε το 1908, από την αποστολή του Sir Ernest Shackleton, η οποία ονομαζόταν Nimrod Expedition.
Η αποστολή είχε ως αρχικό στόχο να κατακτήσει το Νότιο Πόλο, αλλά τελικά γύρισε πίσω έτσι ώστε να διασφαλιστεί ότι όλοι θα γυρίσουν ζωντανοί και ενώ απείχαν από το πόλο 180 χιλιόμετρα.
Η αποστολή χρειάστηκε 5,5 μέρες για να ανέβει στο βουνό, ενώ έμεινε ακινητοποιημένη για 24 ώρες από μια χιονοθύελλα.
Το 1912, το βουνό εξερευνήθηκε εκτεταμένα από μια επιστημονική ομάδα που αποτελούσε μέρος της αποστολής Terra Nova Expedition, υπό την ηγεσία του Robert Falcon Scott, η οποία συνέλεξε σημαντικά γεωλογικά ευρήματα.
Μάλιστα, δύο από τους χώρους κατασκήνωσης που χρησιμοποίησε έχουν αναγνωριστεί σήμερα ως “Ιστορικά Μνημεία της Ανταρκτικής”.
Η πρώτη γνωστή σόλο ανάβαση (και ταυτόχρονα η πρώτη χειμερινή ανάβαση) πραγματοποιήθηκε από τον Βρετανό ορειβάτη Roger Mear στις 7 Ιουνίου 1985, ως μέλος της αποστολής “In the Footsteps of Scott”.
Στις 28 Νοεμβρίου 1979, η πτήση 901 της Air New Zealand συνετρίβη στο όρος Έρεβος, με αποτέλεσμα το θάνατο 237 επιβατών και 20 μελών προσωπικού αέρα (σύνολο 257 θύματα).
Ήταν μια τουριστική πτήση πάνω από την Ανταρκτική η οποία απογειώθηκε από το Ώκλαντ της Νέας Ζηλανδίας.
Το αεροπλάνο βρέθηκε σε χαμηλό υψόμετρο με μικρή ορατότητα, αλλά αντί να πετάξει χαμηλά στο πορθμό McMurdo, βρέθηκε σε πορεία που το έφερε να κινείται προς το βουνό, επειδή είχε γίνει μια διόρθωση στις συντεταγμένες, χωρίς όμως να ειδοποιηθούν οι πιλότοι.
