Παγγαίον όρος, το χρυσοφόρο βουνό

Έρχονται κάποιες στιγμές στη ζωή που οι λέξεις που έχουμε μάθει δεν είναι ικανές να εκφράσουν αυτά που θέλουμε.

Ίσως σε κάτι τέτοιες στιγμές, η σιωπή να είναι η καλύτερη απάντηση. Γιατί, όπως λένε, η σιωπή είναι χρυσός.

Σιωπηλό προσκήνυμα στο μεγαλείο των βουνών

Δυστυχώς, στους περισσότερους μάς έλλαχε να ζούμε σ’ ένα χαοτικό και θορυβώδες αστικό περιβάλλον, όπου η σιωπή δεν φαίνεται να βρίσκει εύκολα θέση.

Αντίθετα, στο φυσικό περιβάλλον, ιδιαίτερα δε στα βουνά, μπορεί κανείς να τη βρει ακόμα σε αφθονία.

Τα βουνά στέκουν αμίλητα και σιωπηλά, προσφέροντας όλα τα πολύτιμα δώρα τους σ’ εκείνους που είναι έτοιμοι να τα δεχθούν.

Τα βουνά, σε πείσμα της ανθρώπινης απληστίας, συνεχίζουν ακόμα να μας προσφέρουν εικόνες απαράμιλλης ομορφιάς.

Η ομορφιά των βουνών είναι σιωπηλή. Δεν αποζητά το θαυμασμό των αγνώστων, δεν επιδιώκει να τραβήξει το ενδιαφέρον των ανθρώπων.

Η ομορφιά των βουνών είναι σιωπηλή. Δεν θέλει να επιδεικνύεται μέσα από στημένες selfies, δεν προσπαθεί να δημιουργήσει αυταπάτες για να πείσει τους άλλους πως υπάρχει.

Η ομορφιά των βουνών μένει σιωπηλή. Δεν έχει το άγχος της επιβεβαίωσης από κανέναν, ούτε την αλαζονεία της επίδειξης.

Είναι εκεί έξω, αφανής περιμένοντας εκείνους τους ανθρώπους που θα μπορέσουν να την βιώσουν αυθεντικά σε όλο της το μεγαλείο.

Κι εγώ είχα την τύχη να γίνω κοινωνός αυτής της βιωματικής διαδικασίας από τα πρώτα μου βήματα στις πλαγιές των βουνών.

Ορεινά τοπία απομονωμένα, αυθεντικά, άγρια, βυθισμένα στη σιωπή της εγκατάλειψης, που γέννησαν αμέτρητα συναισθήματα στην ψυχή μου και ένα δίλημμα στο μυαλό μου.

Τέτοιους θησαυρούς πρέπει να τους κρατάς για τον εαυτό σου ή να τους μοιράζεσαι με όσους περισσότερους συνανθρώπους σου μπορείς;

Πολλοί, φαντάζομαι, θα έχετε βρεθεί αντιμέτωποι μ’ αυτό το δίλημμα. Για μένα, πάντως, η απάντηση ήρθε στο μυαλό μου άμεσα και αβίαστα.

Πώς να σωπάσω μέσα μου την ομορφιά του κόσμου;

Θα ήταν πολύ εγωιστικό αν κρατούσα για τον εαυτό μου αυτές τις ομορφιές, έστω και με την (εν μέρει σωστή) πρόθεση να τις προφυλάξω από την ανθρώπινη βλακεία.

Σε τελική ανάλυση, τέτοια ομορφιά, τέτοιο μεγαλείο δεν κρύβεται. Όχι, τουλάχιστον, για πολύ καιρό.

Ειδικά στην εποχή της κυριαρχίας των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.

Παρόλο, λοιπόν, που η σιωπή είναι χρυσός, σήμερα όχι μόνο δεν θα μείνω σιωπηλός, αλλά θα φωνάξω.

Θα φωνάξω για ν’ ακουστεί παντού η ομορφιά εκείνου του βουνού. Παγγαίο το όνομά του. Το χρυσοφόρο όρος των αρχαίων.

Το Παγγαίο όρος

Το Παγγαίο όρος είναι μεγάλος ορεινός όγκος της Μακεδονίας που εκτείνεται στους νομούς Καβάλας και Σερρών.

Στο βουνό και στις γύρω από αυτό περιοχές υπάρχουν πολλές και μεγάλες πηγές, καθώς και ρέματα που τροφοδοτούνται από το βουνό.

Η υψηλότερη κορυφή του ονομάζεται «Μάτι» και έχει υψόμετρο 1.956 μέτρα και είναι μια ιδιαίτερα πληγωμένη κορυφή.

Κάποτε στην κορυφή αυτή βρισκόταν το φημισμένο ιερό του Διονύσου, το οποίο είχαν υπό τον έλεγχο τους οι Σάτρες.

Σήμερα, στο ίδιο μέρος «φιλοξενούνται» τηλεπικοινωνιακές εγκαταστάσεις και κεραίες, καθιστώντας την ορειβατικά αδιάφορη.

Άλλες κορυφές του βουνού είναι το Δίκορφο ή Τρίκορφο (1.941 μ.), η δεύτερη ψηλότερη, ο Βοσκός (1.857 μ.), το Αυγό (1.835 μ.) με έντονο ορειβατικό ενδιαφέρον και πολλές άλλες χαμηλότερες.

Μυθολογία

Κατά την ελληνική μυθολογία το όρος αρχικά ονομαζόταν Καρμάνιον, για να ονομαστεί μετέπειτα Παγγαίον από τον Παγγαίο, γιο του θεού Άρη και της Κριτοβούλης, ο οποίος, μη μπορώντας να αντέξει τις τύψεις του για την αιμομιξία που άθελά του διέπραξε με την θυγατέρα του, αυτοκτόνησε πάνω στο όρος αυτό.

Σημαντικό ρόλο στη διαμόρφωση των μύθων και των ιστοριών του έπαιξαν ο θεός Διόνυσος που λατρεύτηκε ιδιαίτερα σε αυτόν τον τόπο αλλά και ο Ορφέας, ιερέας μυστικιστικών τελετών, γνωστά ως Ορφικά μυστήρια, που ανέβαινε στις κορυφές του για να θαυμάσει τον ήλιο, τον οποίο λάτρευε σαν θεό.

Ιστορία

Το Παγγαίο αναφέρεται συχνά από τις αρχαίες ελληνικές και λατινικές πηγές και ήταν ιδιαίτερα φημισμένο για τα αργυρωρυχεία και χρυσωρυχεία του, καθώς και για τη ναυπηγήσιμη ξυλεία που παρείχαν τα δάση του. Ακόμη περίφημα ήταν τα εκατόφυλλα τριαντάφυλλα που φύονταν σε αυτό.

Η μεγάλης σημασίας στρατηγική του θέση σε συνδυασμό με τις γεμάτες από χρυσάφι και ασήμι πλαγιές του και τα εύφορα εδάφη του που παρήγαγαν εξαιρετικό κρασί προσέλκυσαν στην περιοχή πολλούς λαούς κατά τη διάρκεια των αιώνων που πολέμησαν για την κυριαρχία του.

Χλωρίδα

Πρόκειται για καθαρά ορεινή περιοχή απομονωμένη από άλλα ορεινά συγκροτήματα. Η μεγαλύτερη έκταση καλύπτεται από παραγωγικά δάση δρυός, καστανιάς και οξυάς συμπαγή και εκτεταμένα.

Η βλάστηση συμπληρώνεται από θεόρατα πλατάνια, έλατα και πολλά ακόμα είδη φυτών και δένδρων, συνθέτοντας ένα μοναδικό τοπίο, που αποτελεί ιδανικό καταφύγιο για την πανίδα του βουνού.

Χάρη στην πλούσια χλωρίδα και πανίδα του το 1979 η πολιτεία κήρυξε τη μεγαλύτερη έκταση του βουνού μόνιμο καταφύγιο άγριας ζωής.

Πρόκειται για μια σημαντική περιοχή για τα πουλιά και έχει καταγραφεί στους βιοτόπους CORINE και NATURA.

Καταφύγια

Στο Παγγαίο σήμερα υπάρχουν πέντε ορειβατικά καταφύγια:

α) Το καταφύγιο «Στέργιος Χατζηγεωργίου» [1.750 μ., χωρητικότητας 60 ατόμων] στην «Κοιλάδα του Ορφέα», β) το καταφύγιο «Αργύρης Πεταλούδας» [1.550 μ. για 25 άτομα, χωρίς να διαθέτει όμως βασικές προϋποθέσεις, όπως νερό και κουζίνα] στην τοποθεσία «Βλάχικα Καλύβια», που βρίσκονται υπό την διαχείριση του Συλλόγου Χιονοδρομίας Ορειβασίας (Σ.Χ.Ο.) Καβάλας, γ) το καταφύγιο του Ελληνικού Ορειβατικού Συλλόγου (Ε.Ο.Σ.) Καβάλας [1.650 μ. για 25 άτομα], δ) το καταφύγιο του Ο.Σ. Πρώτης Σερρών στην θέση «Μπουγατίνα» [1.200 μ.] και ε) το καταφύγιο του Ε.Ο.Σ. Ροδολίβους στην τοποθεσία «Χατζηκώστα Σουλνιάρι» [1.000 μ. για 35 άτομα].

Από αυτά, τα τρία πρώτα βρίσκονται κοντά στις κορυφές του βουνού και έτσι προσφέρονται για διανυκτέρευση του ορειβάτη, που την επόμενη μέρα έχει την δυνατότητα της εξερεύνησής τους.

Οικισμοί

Σήμερα το χρυσοφόρο Παγγαίο Όρος, όμορφο, επιβλητικό και αγέρωχο, καλωσορίζει τους επισκέπτες και τους συναρπάζει με τους μύθους, την ιστορία, τις φυσικές ομορφιές, τα χωριά και τους παραδοσιακούς οικισμούς του.

Παλαιοκώμη, Μικρό Σούλι, Ροδολίβος, Πρώτη, Κορμίστα, Νικήσιανη, Παλαιοχώρι, Δωμάτια, Μουσθένη, Μεσορόπη είναι μόνο μερικά από τα γραφικά χωριουδάκια που είναι χτισμένα στις πλαγιές του βουνού.

Στη βόρεια πλαγιά του όρους και σε υψόμετρο περίπου 600 μέτρων, βρίσκεται η Ιερά Μονή Παναγίας Εικοσιφοίνισσας.

Η Μονή είναι κτισμένη στην πλαγιά ενός υψώματος, στη θέση του ιερού μαντείου του Διονύσου.

Η ίδρυση της μονής ανάγεται στον 5ο αι. μ.Χ. και τα νεότερα χρόνια αποτέλεσε σημαντική εστία παιδείας του υπόδουλου Ελληνισμού.

Με έντονο ανάγλυφο και μεγάλες υψομετρικές διαφορές, το Παγγαίο όρος συνδυάζει μεγαλόπρεπα αλπικά τοπία, κατάφυτες βουνοπλαγιές και εντυπωσιακούς χείμαρρους, δημιουργώντας ένα αρμονικό σύνολο που κόβει την ανάσα.

Πηγές

el.wikipedia.org
livithronrodon.gr
eoskavalas.gr
filotis.itia.ntua.gr